महाराष्ट्रातील धरणे मानवी वापरासाठी पाणी पुरवण्यासाठी, कोरडवाहू शेतजमीनीला सिंचनासाठी किंवा औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये वापरण्यासाठी बांधली जातात. प्रादेशिक आधारावर जलस्रोतांचे जतन करण्यासाठी बनवलेल्या बहुउद्देशीय योजनेत धरण ही मध्यवर्ती रचना असते.
महाराष्ट्रातील काही प्रमुख धरणांची माहिती खालीलप्रमाणे आहे.
जायकवाडी धरण:
* जायकवाडी धरण हे महाराष्ट्रातील सर्वात मोठे धरण आहे.
* हे धरण गोदावरी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण औरंगाबाद जिल्ह्यात आहे.
कोयना धरण:
* कोयना धरण महाराष्ट्रातील मोठ्या धरणांपैकी एक आहे.
* हे धरण कोयना नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण सातारा जिल्ह्यात आहे.
उजनी धरण:
* उजनी धरण भीमा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण सोलापूर जिल्ह्यात आहे.
भंडारदरा धरण:
* भंडारदरा धरण प्रवरा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण अहमदनगर जिल्ह्यात आहे.
गंगापूर धरण:
* गंगापूर धरण महाराष्ट्रातील पहिले मातीचे धरण आहे.
* हे धरण गोदावरी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण नाशिक जिल्ह्यात आहे.
मुळशी धरण:
* मुळशी धरण मुळा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
राधानगरी धरण:
* राधानगरी धरण भोगावती नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण कोल्हापूर जिल्ह्यात आहे.
दारणा धरण:
* दारणा धरण दारणा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण नाशिक जिल्ह्यात आहे.
पानशेत धरण:
* पानशेत धरण अंबी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
वरसगाव धरण:
* वरसगाव धरण मोसे नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
भातघर धरण:
* भातघर धरण वेळवंडी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
खडकवासला धरण:
* खडकवासला धरण मुठा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
पिंपळगाव जोगे धरण:
* पिंपळगाव जोगे धरण पुष्पावती नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
माणिकडोह धरण:
* माणिकडोह धरण कुकडी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
येडगाव धरण:
* येडगाव धरण कुकडी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
डिंभे धरण:
* डिंभे धरण घोड नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
वडज धरण:
* वडज धरण मीना नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
चासकमान धरण:
* चासकमान धरण भीमा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
कळमोडी धरण:
* कळमोडी धरण इंद्रायणी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात आहे.
महाराष्ट्रात अनेक महत्त्वाची धरणे आहेत, जी पिण्याच्या पाण्याचा आणि सिंचनाचा महत्त्वाचा स्रोत आहेत. या धरणांची माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
धरणांचे महत्त्व:
* पाणीपुरवठा: धरणे पिण्याच्या पाण्याचा आणि सिंचनाचा महत्त्वाचा स्रोत आहेत.
* वीजनिर्मिती: अनेक धरणांवर जलविद्युत प्रकल्प उभारण्यात आले आहेत, ज्यामुळे वीजनिर्मिती होते.
* पूर नियंत्रण: धरणे पुराचे पाणी अडवून पूरनियंत्रण करतात.
* पर्यटन: अनेक धरणे पर्यटकांसाठी आकर्षणाचे ठिकाण आहेत.
महाराष्ट्रातील काही महत्त्वाची धरणे:
* कोयना धरण:
* हे धरण सातारा जिल्ह्यात कोयना नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण महाराष्ट्रातील सर्वात मोठ्या धरणांपैकी एक आहे.
* हे धरण जलविद्युत निर्मितीसाठी प्रसिद्ध आहे.
* जायकवाडी धरण:
* हे धरण औरंगाबाद जिल्ह्यात गोदावरी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण मराठवाड्यातील सर्वात मोठे धरण आहे.
* हे धरण सिंचनासाठी महत्त्वाचे आहे.
* उजनी धरण:
* हे धरण सोलापूर जिल्ह्यात भीमा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण सोलापूर जिल्ह्यातील सिंचनासाठी महत्त्वाचे आहे.
* भंडारदरा धरण:
* हे धरण अहमदनगर जिल्ह्यात प्रवरा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पर्यटकांसाठी आकर्षणाचे ठिकाण आहे.
* मुळशी धरण:
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात मुळा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे शहराला पाणीपुरवठा करते.
* खडकवासला धरण:
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात मुठा नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे शहराला पाणीपुरवठा करते.
* पानशेत धरण:
* हे धरण पुणे जिल्ह्यात अंबी नदीवर बांधलेले आहे.
* हे धरण पुणे शहराला पाणीपुरवठा करते.
महाराष्ट्रातील धरणांची यादी:
* कोयना धरण
* जायकवाडी धरण
* उजनी धरण
* भंडारदरा धरण
* मुळशी धरण
* खडकवासला धरण
* पानशेत धरण
* वरसगाव धरण
* भातघर धरण
* गंगापूर धरण
* राधानगरी धरण
* दारणा धरण
महाराष्ट्रातील धरणे राज्याच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
No comments:
Post a Comment