क्रिकेट

 क्रिकेट:

क्रिकेट हा एक बॅट आणि बॉलचा खेळ आहे जो दोन संघांमध्ये खेळला जातो. प्रत्येक संघात ११ खेळाडू असतात. या खेळात फलंदाजी (batting) आणि गोलंदाजी (bowling) करणारे दोन संघ असतात आणि क्षेत्ररक्षण (fielding) करणारा एक संघ असतो. क्रिकेटचे अनेक प्रकार आहेत, जसे की कसोटी सामने (Test matches), एकदिवसीय सामने (One Day Internationals - ODIs) आणि टी-२० सामने (Twenty20 matches).

खेळण्याची पद्धत:

1. दोन संघ: प्रत्येकी ११ खेळाडूंचे दोन संघ असतात.
2. मैदान: क्रिकेटचे मैदान अंडाकृती असते आणि त्याच्या मध्यभागी आयताकृती 'पिच' (pitch) असतो.
3. विकेट: पिचच्या दोन्ही टोकांना तीन स्टंप आणि त्यावर दोन बेल्स (bails) असलेली 'विकेट' असते.
4. फलंदाजी: एका संघाचे दोन फलंदाज मैदानात उतरतात. एक फलंदाज गोलंदाजाच्या समोर (striker) आणि दुसरा विकेटच्या दुसऱ्या टोकाला (non-striker) उभा राहतो.
5. गोलंदाजी: प्रतिस्पर्धी संघाचा गोलंदाज एका बाजूने धावत येऊन फलंदाजाच्या विकेटवर बॉल फेकतो.
6. धावा: फलंदाज बॅटने बॉल मारून धाव घेण्याचा प्रयत्न करतात. दोन फलंदाज विकेट्सच्या दरम्यान धावून जागा बदलल्यास एक धाव पूर्ण होते.
7. चौकार आणि षटकार: जर फलंदाजाने मारलेला बॉल जमिनीवरून सीमारेषा ओलांडला, तर ४ धावा मिळतात (चौकार). जर बॉल हवेतून सीमारेषा ओलांडला, तर ६ धावा मिळतात (षटकार).
8. बाद होणे (Wickets): फलंदाज अनेक प्रकारे बाद होऊ शकतात, जसे की:
   • बोल्ड (Bowled): गोलंदाजाने फेकलेला बॉल स्टंपला लागून बेल्स पडल्यास.
   • कॉट (Caught): फलंदाजाने मारलेला बॉल जमिनीला स्पर्श होण्यापूर्वी क्षेत्ररक्षकाने झेलल्यास.
   • लेग बिफोर विकेट (LBW): गोलंदाजाचा बॉल फलंदाजाच्या पायाला लागल्यास आणि अंपायरला वाटल्यास की तो बॉल विकेटला लागला असता.
   • रन आऊट (Run Out): फलंदाज धाव घेत असताना क्षेत्ररक्षकाने बॉलने विकेट पाडल्यास.
   • स्टंप्ड (Stumped): फलंदाज क्रीजच्या बाहेर असताना विकेटकीपरने बेल्स उडवल्यास.
   • इतर: हिट विकेट (hit wicket), टाइम आऊट (timed out) इत्यादी.
9. डाव (Innings): एका संघाचे १० फलंदाज बाद झाल्यावर किंवा पूर्वनियोजित षटके (overs) संपल्यावर त्यांचा डाव संपतो. षटक म्हणजे गोलंदाजाने टाकलेले ६ कायदेशीर बॉल.
10. विजय: दोन्ही संघांचे डाव झाल्यावर ज्या संघाच्या सर्वाधिक धावा असतात, तो संघ विजयी घोषित केला जातो. काही सामन्यांमध्ये धावसंख्या समान झाल्यास सामना अनिर्णित (draw) राहतो किंवा सुपर ओव्हरने (super over) निकाल लावला जातो.

क्रिकेटचे प्रकार:

• कसोटी सामने (Test Matches): हे सामने दोन डावांचे असतात आणि ५ दिवसांपर्यंत खेळले जातात. याला क्रिकेटचा पारंपरिक आणि सर्वात मोठा प्रकार मानला जातो.
• एकदिवसीय सामने (One Day Internationals - ODIs): हे सामने एका दिवसात पूर्ण होतात आणि प्रत्येक संघाला फलंदाजीसाठी ५० षटके मिळतात.
• टी-२० सामने (Twenty20 Matches): हा क्रिकेटचा सर्वात लहान प्रकार आहे. हे सामने साधारणपणे ३-४ तासात संपतात आणि प्रत्येक संघाला फलंदाजीसाठी २० षटके मिळतात.

क्रिकेट हा भारतात एक अत्यंत लोकप्रिय खेळ आहे आणि 'धर्म' मानला जातो. इंडियन प्रीमियर लीग (IPL) सारख्या टी-२० लीगमुळे याची लोकप्रियता आणखी वाढली आहे.