थ्रोबॉल (Throwball)

 थ्रोबॉल (Throwball)

थ्रोबॉल हा एक सांघिक खेळ आहे जो दोन संघांमध्ये नेटच्या दोन्ही बाजूंस खेळला जातो. प्रत्येक संघात ९ खेळाडू असतात आणि हा खेळ आयताकृती कोर्टवर खेळला जातो. थ्रोबॉल विशेषतः आशिया खंडात आणि भारतीय उपखंडात खूप लोकप्रिय आहे. याची उत्पत्ती भारतात झाली आणि सुरुवातीला हा खेळ महिलांसाठी होता.

इतिहास:

थ्रोबॉलची उत्पत्ती १९३० च्या दशकात इंग्लंड आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये महिलांमध्ये लोकप्रिय असलेल्या एका मनोरंजक खेळातून झाली असे मानले जाते. वायएमसीए (YMCA) ने हा खेळ भारतात आणला आणि १९४० च्या दशकात चेन्नईमध्ये महिलांसाठी हा खेळ खेळला गेला. १९५५ मध्ये हॅरी क्रो बक यांनी थ्रोबॉलच्या नियमावलीचा पहिला मसुदा तयार केला. १९८० मध्ये पहिली राष्ट्रीय स्तरावरची थ्रोबॉल चॅम्पियनशिप खेळली गेली आणि १९८५ मध्ये थ्रोबॉल फेडरेशन ऑफ इंडियाची स्थापना झाली.

खेळण्याची पद्धत:

1. दोन संघ: प्रत्येकी ९ खेळाडूंचे दोन संघ असतात. काही अतिरिक्त खेळाडू राखीव असतात, ज्यांना सामन्यादरम्यान बदलता येते.
2. कोर्ट: थ्रोबॉल कोर्ट व्हॉलीबॉल कोर्टपेक्षा थोडा मोठा असतो. त्याची लांबी १८.३० मीटर आणि रुंदी १२.२० मीटर असते. कोर्टच्या मध्यभागी २.२ मीटर उंचीचे नेट लावलेले असते.
3. चेंडू: खेळण्यासाठी व्हॉलीबॉलसारखा पण थोडा मोठा चेंडू वापरला जातो.
4. खेळ: या खेळात खेळाडू धाव न घेता किंवा टप्पा न पडू देता चेंडू दोन्ही हातांनी पकडतात आणि एका हाताने नेटवरून प्रतिस्पर्धी कोर्टात फेकतात. प्रतिस्पर्धी संघाचे खेळाडू चेंडू पकडून त्वरित परत फेकण्याचा प्रयत्न करतात.
5. गुणांकन: थ्रोबॉलमध्ये गुण मिळवण्यासाठी रॅली पॉइंट सिस्टम वापरली जाते. जेव्हा चेंडू प्रतिस्पर्धी संघाच्या कोर्टात जमिनीला स्पर्श करतो किंवा प्रतिस्पर्धी नियम मोडतो, तेव्हा गुण मिळतो. सामान्यतः २५ गुणांचा एक सेट असतो आणि तीन सेट्सचा सामना असतो. जो संघ दोन सेट्स जिंकतो, तो विजयी होतो.
6. सर्व्हिस: खेळाची सुरुवात सर्व्हिसने होते. सर्व्हिस करताना खेळाडू कोर्टच्या मागच्या बाजूने उभा राहून खांद्याच्या वरून चेंडू फेकतो. सर्व्हिस नेटला स्पर्श न करता प्रतिस्पर्धी कोर्टात जाणे आवश्यक आहे.
7. नियंत्रण: खेळादरम्यान खेळाडूंना चेंडू पकडल्यानंतर ३ सेकंदांच्या आत फेकणे आवश्यक असते. चेंडू फेकताना तो खांद्याच्या वरूनच फेकला पाहिजे. चेंडू पकडताना किंवा फेकताना खेळाडूच्या हातांखेरीज शरीराच्या इतर कोणत्याही भागाला स्पर्श झाल्यास तो फाऊल मानला जातो.

थ्रोबॉलचे नियम (काही महत्त्वाचे):

• प्रत्येक संघात ९ खेळाडू खेळतात आणि ५ अतिरिक्त खेळाडू असतात.
• सामन्यात तीन सेट्स असतात, प्रत्येकी २५ गुणांचे.
• चेंडू दोन्ही हातांनी पकडायचा असतो आणि एका हाताने फेकायचा असतो.
• सर्व्हिस खांद्याच्या वरून करावी लागते आणि ती नेटला स्पर्श न करता प्रतिस्पर्धी कोर्टात जाणे आवश्यक आहे.
• चेंडू पकडल्यानंतर ३ सेकंदांच्या आत फेकणे आवश्यक आहे.
• खेळाडू चेंडू ढकलू शकत नाहीत किंवा एका बाजूने दुसऱ्या बाजूला सरळ पास करू शकत नाहीत.
• कोर्टाच्या सीमा रेषांवर चेंडू पडल्यास तो 'इन' मानला जातो.

थ्रोबॉल हा खेळ शारीरिक तंदुरुस्ती, समन्वय आणि सांघिक भावना वाढवण्यासाठी चांगला आहे. हा खेळ शाळा, महाविद्यालये आणि क्लब स्तरावर खेळला जातो आणि भारतात याची लोकप्रियता वाढत आहे.