बॅडमिंटन (Badminton)

 बॅडमिंटन (Badminton):

बॅडमिंटन हा दोन खेळाडूंच्या (एकल) किंवा दोन जोड्यांच्या (दुहेरी) दरम्यान खेळला जाणारा रॅकेट आणि शटलकॉकचा खेळ आहे. हा खेळ नेटने विभागलेल्या आयताकृती कोर्टवर खेळला जातो. खेळाडू रॅकेटचा वापर करून शटलकॉकला नेटवरून मारून प्रतिस्पर्धकाच्या कोर्टात टाकण्याचा प्रयत्न करतात, जेणेकरून प्रतिस्पर्धी त्याला परत मारण्यात अयशस्वी होईल.

खेळण्याची पद्धत:

1. कोर्ट: बॅडमिंटन कोर्ट आयताकृती असते आणि ते मध्यभागी नेटने दोन समान भागांमध्ये विभागलेले असते. कोर्टाच्या बाजूला आणि मागच्या बाजूला सीमा रेषा असतात. एकेरी आणि दुहेरी सामन्यांसाठी कोर्टाच्या सीमा रेषांमध्ये थोडा फरक असतो.
2. रॅकेट: खेळाडू शटलकॉक मारण्यासाठी हलक्या वजनाच्या रॅकेटचा वापर करतात.
3. शटलकॉक: शटलकॉक हे पंख आणि कॉर्कच्या डोक्याचे बनलेले असते. त्याचे वजन खूप कमी असते आणि ते हवेत विशिष्ट प्रकारे फिरते, ज्यामुळे त्याचा वेग मंदावतो.
4. गुणांकन (Scoring): बॅडमिंटनमध्ये रॅली पॉइंट सिस्टम (Rally Point System) वापरली जाते. याचा अर्थ प्रत्येक वेळी शटलकॉक कोर्टमध्ये मारला जातो, तेव्हा गुण मिळतो, मग सर्व्हिस कोणाचीही असो. सामान्यतः, सामने २१ गुणांचे तीन गेम खेळले जातात. जो संघ दोन गेम जिंकतो, तो सामना जिंकतो. जर दोन्ही संघांनी प्रत्येकी एक गेम जिंकला, तर तिसरा गेम १५ गुणांचा खेळला जातो (काही नियमांनुसार). गुण मिळवण्यासाठी शटलकॉक प्रतिस्पर्धकाच्या कोर्टातील निर्धारित सीमारेषेच्या आत पडणे आवश्यक असते.
5. सर्व्हिस (Service): खेळाच्या सुरुवातीला आणि प्रत्येक गुणानंतर सर्व्हिस केली जाते. सर्व्हिस विशिष्ट नियमांनुसार तिरप्या दिशेने प्रतिस्पर्धकाच्या कोर्टात केली जाते. सर्व्हिस करताना रॅकेट कमरेच्या खाली असावे लागते आणि शटलकॉकला खालीवरून मारावे लागते. एकेरी आणि दुहेरी सामन्यांसाठी सर्व्हिसचे नियम थोडे वेगळे असतात.
6. खेळ: सर्व्हिसनंतर दोन्ही खेळाडू (किंवा जोड्या) शटलकॉकला नेटवरून मारून प्रतिस्पर्धकाच्या कोर्टात टाकण्याचा प्रयत्न करतात. जेव्हा एखादा खेळाडू शटलकॉक परत मारण्यात अयशस्वी होतो किंवा तो कोर्टाबाहेर मारतो, तेव्हा प्रतिस्पर्धी संघाला गुण मिळतो.

बॅडमिंटनचे प्रकार:

• एकेरी (Singles): एका खेळाडू विरुद्ध दुसरा खेळाडू.
• दुहेरी (Doubles): दोन खेळाडूंची एक टीम विरुद्ध दोन खेळाडूंची दुसरी टीम.
• मिश्र दुहेरी (Mixed Doubles): पुरुष आणि महिलेची एक टीम विरुद्ध पुरुष आणि महिलेची दुसरी टीम.

बॅडमिंटनचे महत्त्व:

बॅडमिंटन हा एक जलद गतीचा आणि शारीरिकदृष्ट्या मागणी करणारा खेळ आहे. यामुळे खेळाडूंची चपळाई, वेग, समन्वय आणि सहनशक्ती वाढते. हा खेळ मनोरंजनासाठी तसेच व्यावसायिक स्तरावरही खेळला जातो आणि ऑलिम्पिक क्रीडा स्पर्धांमध्ये याचा समावेश आहे. सायना नेहवाल, पी. व्ही. सिंधू आणि किदम्बी श्रीकांत यांसारख्या भारतीय खेळाडूंनी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या खेळात मोठे यश मिळवले आहे, ज्यामुळे भारतातही बॅडमिंटनची लोकप्रियता वाढली आहे.