नर्सिंग ऑफिसर भरती सामान्य पात्रता परीक्षा (NORCET

 

अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान (एम्स), दिल्ली ने 2025 साठी नर्सिंग ऑफिसर भरती सामान्य पात्रता परीक्षा (NORCET)-8 चे नोटिफिकेशन जाहीर केले आहे. या भरतीसाठी एकूण 1794 पदे उपलब्ध आहेत.

इच्छुक उमेदवार 17 मार्च 2025 पर्यंत एम्सच्या अधिकृत वेबसाइट aiimsexams.ac.in वर जाऊन अर्ज करू शकतात. अर्ज प्रक्रिया 24 फेब्रुवारी 2025 पासून सुरू झाली आहे.

यामध्ये एम्स पटना मध्ये 308 पदे आहेत, जे दिव्यांग उमेदवारांसाठी 29 सीटांसह एकमेव संस्थान आहे. महिलांसाठी 24 आणि पुरुषांसाठी 5 पदे आरक्षित आहेत. तसेच, केंद्रीय सशस्त्र पोलीस बल आयुर्विज्ञान संस्थान (CAPFIMS), मैदानगढ़ी मध्ये 300 पदे आणि एम्स दिल्ली मध्ये 202 पदे उपलब्ध आहेत. 

कोण अर्ज करू शकतो?

नर्सिंग ऑफिसर भर्ती सामान्य पात्रता परीक्षा 2025 साठी अर्ज करणाऱ्या उमेदवारांकडे भारतीय नर्सिंग परिषद (INC) किंवा राज्य नर्सिंग परिषदाद्वारे मान्यता प्राप्त संस्थानातून बीएससी (ऑनर्स) नर्सिंग, बीएससी नर्सिंग, किंवा जनरल नर्सिंग मिडवाइफरी मध्ये डिप्लोमा असावा लागेल.

याशिवाय, बीएससी पोस्ट-सर्टिफिकेट किंवा पोस्ट-बेसिक बीएससी नर्सिंग डिग्री असलेले उमेदवार देखील अर्ज करू शकतात. अर्ज करणाऱ्याचे भारतीय नर्सिंग परिषद किंवा राज्य नर्सिंग परिषदामध्ये नर्स म्हणून रजिस्ट्रेशन असणे अनिवार्य आहे.

NORCET-8 स्कोरच्या आधारावर एकूण 23 संस्थांमध्ये नर्सिंग ऑफिसर्सची निवड केली जाईल. अर्जाची पात्रता, वयोमर्यादा आणि इतर माहिती साठी उमेदवारांनी एम्सच्या अधिकृत नोटिफिकेशनला पाहू शकतात.

अर्ज शुल्क काय आहे?

- सामान्य/ओबीसी वर्गासाठी अर्ज शुल्क 3000 रुपये आहे, तर एससी, एसटी आणि ईडब्ल्यूएस श्रेणीच्या उमेदवारांसाठी अर्ज शुल्क 2400 रुपये आहे.

- दिव्यांग वर्गाच्या उमेदवारांना अर्ज शुल्क भरण्यापासून सूट आहे.

- अर्ज शुल्क डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड किंवा नेट बँकिंगद्वारे भरता येईल.

अर्ज कसा करावा?

- अधिकृत वेबसाइट aiimsexams.ac.in वर जा.

- होम पेजवर असलेल्या "रिक्रूटमेंट" टॅबवर आणि "नर्सिंग ऑफिसर" निवडा.

Nursing Officer Recruitment Common Eligibility Test (NORCET)-8 लिंकवर .

- मेल आयडी, फोन नंबर इत्यादी नोंदवून रजिस्ट्रेशन करा.

- फॉर्म भरून आवश्यक दस्तऐवज अपलोड करा.

ब्रह्मगुप्त..महान भारतीय गणितज्ञ

 ब्रह्मगुप्त हे सातव्या शतकातील एक महान भारतीय गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञ होते. त्यांनी गणित आणि खगोलशास्त्राच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

जीवन आणि कार्य:

 * ब्रह्मगुप्त यांचा जन्म 598 मध्ये राजस्थानमधील भीनमाल येथे झाला.

 * ते उज्जैनमधील खगोलशास्त्रीय वेधशाळेचे प्रमुख होते.

 * त्यांनी 'ब्रह्मस्फुटसिद्धान्त' आणि 'खंडखाद्यक' हे दोन महत्त्वपूर्ण ग्रंथ लिहिले.

ब्रह्मगुप्त यांचे योगदान:

 * शून्याचा वापर:

   * ब्रह्मगुप्त यांनी शून्याचा (0) वापर आणि त्याचे महत्त्व स्पष्ट केले.

   * त्यांनी शून्यासाठी नियम विकसित केले, जसे की शून्याने गुणाकार केल्यास उत्तर शून्य येते.

 * गणित:

   * त्यांनी बीजगणित आणि अंकगणित यांमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

   * त्यांनी वर्गसमीकरणे सोडवण्यासाठी सूत्रे विकसित केली.

   * त्यांनी चक्रीय चतुर्भुजाचे क्षेत्रफळ काढण्याचे सूत्र दिले.

 * खगोलशास्त्र:

   * त्यांनी ग्रहांच्या गती आणि स्थितीचा अभ्यास केला.

   * त्यांनी ग्रहण कसे होते, हे स्पष्ट केले.

ब्रह्मगुप्त यांचे महत्त्व:

 * ब्रह्मगुप्त हे मध्ययुगीन भारतातील महान गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञांपैकी एक मानले जातात.

 * त्यांच्या कार्याचा भारतीय गणित आणि खगोलशास्त्राच्या विकासावर मोठा प्रभाव पडला.

 * त्यांच्या कार्याचा जगभरातील गणितज्ञांनी आणि खगोलशास्त्रज्ञांनी अभ्यास केला आहे.

 * त्यांना 'गणक चक्र चूड़ामणि' या नावाने ओळखले जाते.

ब्रह्मगुप्त यांचे ग्रंथ:

 * ब्रह्मस्फुटसिद्धान्त:

   * हा ग्रंथ 628 मध्ये लिहिला गेला.

   * यात गणित आणि खगोलशास्त्राच्या विविध विषयांवर माहिती दिली आहे.

 * खंडखाद्यक:

   * हा ग्रंथ 665 मध्ये लिहिला गेला.

   * यात खगोलशास्त्रातील विविध विषयांवर माहिती दिली आहे.

जगदीश चंद्र बोस..भारतीय शास्त्रज्ञ

 जगदीश चंद्र बोस हे एक बहुआयामी भारतीय शास्त्रज्ञ होते, ज्यांनी भौतिकशास्त्र, जीवशास्त्र, वनस्पतीशास्त्र आणि पुरातत्वशास्त्र या क्षेत्रांमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

जीवन आणि सुरुवातीचे करिअर:

 * जगदीश चंद्र बोस यांचा जन्म 30 नोव्हेंबर 1858 रोजी बंगालमध्ये (आता बांगलादेश) झाला.

 * त्यांनी कलकत्ता विद्यापीठ आणि केंब्रिज विद्यापीठामध्ये शिक्षण घेतले.

 * 1885 मध्ये ते कलकत्त्याच्या प्रेसिडेन्सी कॉलेजमध्ये भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक बनले.

महत्त्वाचे योगदान:

 * रेडिओ आणि सूक्ष्म लहरी:

   * बोस यांनी रेडिओ आणि सूक्ष्म लहरींच्या प्रकाशिकीवर महत्त्वपूर्ण कार्य केले.

   * त्यांनी बिनतारी संदेशवहनाचा शोध लावला आणि त्यांना "रेडिओ विज्ञानाचे जनक" मानले जाते.

   * त्यांनी कोहेररचा शोध लावला, जे रेडिओ लहरी शोधण्याचे उपकरण आहे.

 * वनस्पतींमधील जीवन:

   * बोस यांनी क्रेसकोग्राफचा शोध लावला, जे वनस्पतींच्या वाढीचे मोजमाप करणारे उपकरण आहे.

   * त्यांनी हे सिद्ध केले की वनस्पतींमध्ये भावना असतात आणि त्या उत्तेजनांना प्रतिसाद देतात.

   * त्यांनी हे देखील दाखवले की वनस्पतींमध्ये एक प्रकारची मज्जासंस्था असते.

 * इतर योगदान:

   * बोस यांनी धातूची थकवा आणि अर्धवाहक यांवरही संशोधन केले.

   * त्यांना बंगाली विज्ञान कथा साहित्याचे जनक देखील मानले जाते.

वारसा:

 * जगदीश चंद्र बोस यांना एक महान वैज्ञानिक आणि दूरदर्शी म्हणून ओळखले जाते.

 * त्यांच्या कार्यामुळे विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या अनेक क्षेत्रांत क्रांती झाली.

 * त्यांना रॉयल सोसायटीचे फेलो आणि नाईट बॅचलरसह अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले.

प्रमुख शोध:

 * बोस यांनी रेडिओ लहरी शोधण्यासाठी कोहेररचा शोध लावला.

 * त्यांनी क्रेसकोग्राफचा शोध लावला, जो वनस्पतींच्या वाढीचे मोजमाप करतो.

 * त्यांनी हे शोधले की वनस्पती देखील उत्तेजनांना प्रतिसाद देतात.

जगदीश चंद्र बोस हे एक महान वैज्ञानिक आणि दूरदर्शी होते, ज्यांच्या कार्यामुळे विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या अनेक क्षेत्रांत क्रांती झाली.

विक्रम साराभाई..भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक

 विक्रम साराभाई हे एक महान भारतीय वैज्ञानिक, उद्योगपती आणि दूरदर्शी होते, ज्यांना भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक मानले जाते. त्यांनी भारताला अंतराळ संशोधन आणि अणुऊर्जेच्या क्षेत्रात आघाडीवर आणण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.

जीवन आणि प्रारंभिक कारकीर्द:

 * विक्रम साराभाई यांचा जन्म 12 ऑगस्ट 1919 रोजी अहमदाबाद, गुजरात येथे एका समृद्ध उद्योगपती कुटुंबात झाला.

 * त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठातून भौतिकशास्त्रात डॉक्टरेट पदवी प्राप्त केली.

 * 1947 मध्ये, त्यांनी अहमदाबाद येथे भौतिक संशोधन प्रयोगशाळा (PRL) ची स्थापना केली, जी अंतराळ विज्ञान आणि संबंधित क्षेत्रातील संशोधनासाठी एक प्रमुख संस्था बनली.

भारतीय अंतराळ कार्यक्रमात योगदान:

 * विक्रम साराभाई यांनी 1962 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय अंतराळ संशोधन समिती (INCOSPAR) ची स्थापना केली, जी नंतर भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) म्हणून ओळखली जाऊ लागली.

 * त्यांनी भारतात उपग्रह प्रक्षेपण केंद्र स्थापन करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली, ज्यामुळे 1975 मध्ये भारताच्या पहिल्या उपग्रह, आर्यभट्टचे यशस्वी प्रक्षेपण झाले.

 * त्यांनी उपग्रह दळणवळण, दूरसंवेदन आणि हवामानशास्त्र या क्षेत्रात भारताच्या क्षमता विकसित करण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

इतर योगदान:

 * विक्रम साराभाई यांनी अणुऊर्जा, इलेक्ट्रॉनिक्स, वस्त्रोद्योग आणि औषध यांसारख्या क्षेत्रातही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * त्यांनी भारतीय व्यवस्थापन संस्था (IIM), अहमदाबादच्या स्थापनेतही महत्त्वाची भूमिका बजावली.

 * त्यांनी विज्ञान आणि तंत्रज्ञान सामान्य माणसांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी काम केले आणि ग्रामीण विकासात तंत्रज्ञानाच्या वापराला प्रोत्साहन दिले.

वारसा:

 * विक्रम साराभाई यांना भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक मानले जाते.

 * त्यांच्या दूरदृष्टीमुळे आणि प्रयत्नांमुळे भारत अंतराळ संशोधन आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक आघाडीचा देश बनला आहे.

 * त्यांनी स्थापन केलेल्या संस्था आणि संघटना आजही भारताच्या वैज्ञानिक विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत.

निधन:

 * 30 डिसेंबर 1971 रोजी कोवलम, केरळ येथे त्यांचे निधन झाले.

चरक..आयुर्वेदाचे जनक

 चरक हे प्राचीन भारतातील एक प्रसिद्ध चिकित्सक होते, ज्यांना आयुर्वेदाचे जनक मानले जाते. त्यांनी 'चरक संहिता' नावाचा एक वैद्यकीय ग्रंथ लिहिला, जो आयुर्वेदाच्या मूलभूत ग्रंथांपैकी एक आहे.

जीवन आणि कार्य:

 * चरक यांचा जन्म ईसापूर्व दुसऱ्या शतकात झाला.

 * ते कुषाण राजा कनिष्क यांच्या दरबारातील चिकित्सक होते.

 * त्यांनी संपूर्ण भारतात प्रवास केला आणि विविध प्रकारच्या रोगांबद्दल ज्ञान मिळवले.

 * त्यांनी 'चरक संहिता' नावाचा एक वैद्यकीय ग्रंथ लिहिला, ज्यात 500 हून अधिक औषधी वनस्पती आणि 2,000 हून अधिक रोगांचे वर्णन आहे.

 * त्यांनी प्रतिबंधात्मक औषधांच्या महत्त्वावर भर दिला आणि निरोगी जीवनशैलीसाठी सूचना दिल्या.

चरक संहिता:

 * 'चरक संहिता' हा आयुर्वेदातील सर्वात महत्त्वाचा ग्रंथ आहे.

 * यात वैद्यकीय, आहार, जीवनशैली आणि तत्त्वज्ञान यांसारख्या विषयांची विस्तृत माहिती आहे.

 * हा ग्रंथ आजही चिकित्सक आणि विद्वानांकडून मोठ्या प्रमाणावर वापरला जातो.

चरक यांचे महत्त्व:

 * चरक यांना आयुर्वेदाचे जनक मानले जाते.

 * त्यांनी वैद्यकीय क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * त्यांनी रचलेली चरक संहिता आजही वैद्यकीय जगात खूप आदराने पाहिली जाते.

 * त्यांनी प्रतिबंधात्मक औषधांच्या महत्त्वावर भर दिला आणि निरोगी जीवनशैलीसाठी सूचना दिल्या, ज्या आजही समर्पक आहेत.

चरक यांचे योगदान आजही वैद्यकीय क्षेत्रात महत्त्वाचे आहे.

,

चंद्रशेखर वेंकट रमण...भौतिकशास्त्रज्ञ

 सर चंद्रशेखर वेंकट रमण, अर्थात सी. व्ही. रमण हे एक प्रसिद्ध भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ होते. त्यांनी प्रकाशाच्या प्रकीर्णनावर उत्कृष्ट कार्य केले. त्यांच्या कार्यासाठी त्यांना 1930 मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार मिळाला.

जीवन:

 * त्यांचा जन्म 7 नोव्हेंबर 1888 रोजी मद्रास प्रांतातील तिरुचिरापल्ली येथे झाला.

 * त्यांनी मद्रास विद्यापीठातून भौतिकशास्त्रात पदवी प्राप्त केली.

 * त्यांनी 1917 ते 1933 पर्यंत कलकत्ता विद्यापीठात भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणून काम केले.

 * 1933 मध्ये ते इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स, बंगलोरचे संचालक बनले.

कार्य:

 * त्यांनी प्रकाशाच्या प्रकीर्णनाचा अभ्यास केला आणि "रमण परिणाम" (Raman Effect) चा शोध लावला.

 * रमण परिणाम हा प्रकाशाच्या प्रकीर्णनाचा एक प्रकार आहे, ज्यात प्रकाशाची तरंगलांबी बदलते.

 * या शोधासाठी त्यांना 1930 मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार मिळाला.

 * त्यांनी ध्वनिशास्त्र (acoustics) आणि स्फटिक भौतिकशास्त्र (crystal physics) यांसारख्या इतर क्षेत्रांतही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

महत्त्व:

 * सी. व्ही. रमण हे भारतातील सर्वात महान शास्त्रज्ञांपैकी एक मानले जातात.

 * त्यांच्या कार्यामुळे प्रकाशाच्या स्वरूपाबद्दलची आपली समज वाढली.

 * रमण परिणाम हा रसायनशास्त्र, भौतिकशास्त्र आणि जीवशास्त्र यांसारख्या अनेक क्षेत्रांत उपयुक्त आहे.

 * त्यांनी भारतातील वैज्ञानिक संशोधनाला प्रोत्साहन दिले.

 * 28 फेब्रुवारी 1928 रोजी त्यांनी रामन प्रभावचा शोध लावला त्या दिवसाच्या स्मरणार्थ भारतात दरवर्षी 28 फेब्रुवारी हा दिवस राष्ट्रीय विज्ञान दिन म्हणून साजरा केला जातो.

पुरस्कार:

 * 1930 - भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार

 * 1954 - भारतरत्न

 * 1957 - लेनिन शांतता पुरस्कार

सी. व्ही रमण यांच्या कार्यामुळे भारतीय विज्ञान जगात ओळखले गेले.

होमी जहांगीर भाभा..अणुभौतिकशास्त्रज्ञ

 होमी जहांगीर भाभा हे एक भारतीय अणुभौतिकशास्त्रज्ञ होते, ज्यांना "भारतीय अणुकार्यक्रमाचे जनक" मानले जाते. त्यांनी भारताच्या अणुऊर्जा कार्यक्रमाच्या स्थापनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

जीवन आणि सुरुवातीचे करिअर:

 * होमी भाभा यांचा जन्म 30 ऑक्टोबर 1909 रोजी मुंबईतील एका समृद्ध पारशी कुटुंबात झाला.

 * त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठात भौतिकशास्त्राचा अभ्यास केला आणि 1930 च्या दशकात अणुभौतिकशास्त्राच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * 1939 मध्ये, दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान, भाभा भारतात परतले आणि भारतीय विज्ञान संस्था, बंगळूरूमध्ये रुजू झाले.

अणुऊर्जा कार्यक्रम:

 * 1945 मध्ये, भाभा यांनी टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च (TIFR) ची स्थापना केली, जी भारतातील अणुभौतिकशास्त्राच्या संशोधनाचे प्रमुख केंद्र बनले.

 * त्यांनी भारत सरकारला अणुऊर्जेच्या शांततापूर्ण वापरासाठी कार्यक्रम सुरू करण्यासाठी राजी केले.

 * 1948 मध्ये, अणुऊर्जा आयोगाची स्थापना झाली, ज्याचे पहिले अध्यक्ष भाभा बनले.

 * भाभा यांनी भारताच्या पहिल्या अणुभट्टी, अप्सराच्या स्थापनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, जी 1956 मध्ये सुरू झाली.

इतर योगदान:

 * भाभा यांनी वैश्विक किरणे आणि कण भौतिकशास्त्र या क्षेत्रातही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * ते एक कुशल प्रशासक आणि दूरदर्शी नेते होते, ज्यांनी भारतातील वैज्ञानिक संशोधन आणि विकासाला प्रोत्साहन दिले.

वारसा:

 * होमी भाभा यांना भारताच्या अणुऊर्जा कार्यक्रमाचे जनक मानले जाते.

 * त्यांच्या प्रयत्नांमुळे भारत अणुऊर्जेच्या क्षेत्रात एक अग्रणी देश बनला.

 * भाभा यांच्या स्मरणार्थ, भाभा अणु संशोधन केंद्र (BARC) ची स्थापना करण्यात आली, जे भारताचे प्रमुख अणु संशोधन केंद्र आहे.

निधन:

 * 24 जानेवारी 1966 रोजी, होमी भाभा यांचे एका विमान अपघातात निधन झाले.

महान भारतीय गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञ... भास्कराचार्य

 भास्कराचार्य हे 12 व्या शतकातील एक महान भारतीय गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञ होते. ते 'भास्कराचार्य द्वितीय' म्हणूनही ओळखले जातात.

जीवन आणि कार्य:

 * भास्कराचार्यांचा जन्म 1114 मध्ये विज्जलविड (सध्याचे विजापूर, कर्नाटक) येथे झाला.

 * त्यांचे वडील महेश्वर हे देखील एक प्रसिद्ध ज्योतिषी होते.

 * भास्कराचार्यांनी उज्जैन येथील खगोलशास्त्रीय वेधशाळेचे प्रमुख म्हणून काम केले.

 * त्यांनी 'सिद्धांत शिरोमणी' नावाचा एक महत्त्वपूर्ण ग्रंथ लिहिला, ज्यात गणिताच्या चार भागांचा समावेश आहे:

   * लीलावती (अंकगणित)

   * बीजगणित (बीजगणित)

   * ग्रहगणिताध्याय (ग्रहांचे गणित)

   * गोलाध्याय (गोलांचे गणित)

 * त्यांनी कॅल्क्युलस आणि त्रिकोणमितीमध्येही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * भास्कराचार्यांनी शून्याचा (0) वापर आणि त्याचा गणितातील महत्त्व स्पष्ट केले.

भास्कराचार्यांचे महत्त्वाचे योगदान:

 * लीलावती: हा ग्रंथ अंकगणितावरील आहे आणि त्यात विविध गणितीय समस्या आणि त्यांची उत्तरे दिली आहेत.

 * बीजगणित: या ग्रंथात बीजगणितातील विविध संकल्पना आणि समीकरणांची माहिती दिली आहे.

 * ग्रहगणिताध्याय आणि गोलाध्याय: या दोन ग्रंथांमध्ये खगोलशास्त्रातील विविध विषयांवर माहिती दिली आहे, जसे की ग्रहांचे स्थान आणि गती, ग्रहण आणि इतर खगोलीय घटना.

 * भास्कराचार्यांनी पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाचा सिद्धांत मांडला, जो न्यूटनच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या सिद्धांतापेक्षा खूप आधीचा आहे.

भास्कराचार्यांचे महत्त्व:

 * भास्कराचार्य हे मध्ययुगीन भारतातील सर्वात महान गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञांपैकी एक मानले जातात.

 * त्यांच्या कार्याचा भारतीय गणित आणि खगोलशास्त्राच्या विकासावर मोठा प्रभाव पडला.

 * त्यांच्या कार्याचा जगभरातील गणितज्ञांनी आणि खगोलशास्त्रज्ञांनी अभ्यास केला आहे.

जागतिक महिला दिनानिमित्त विशेष प्रश्नमंजुषा

टेस्ट सोडवा सर्टिफिकेट मिळवा तेही लगेच ईमेलवर वरती 🙏 🙏

बाबा आमटे

 बाबा आमटे (मुरलीधर देवीदास आमटे) हे एक महान भारतीय समाजसेवक होते, ज्यांनी कुष्ठरोग्यांच्या पुनर्वसनासाठी आणि सक्षमीकरणासाठी आपले संपूर्ण जीवन समर्पित केले.

प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण:

 * बाबा आमटे यांचा जन्म 26 डिसेंबर 1914 रोजी महाराष्ट्रातील वर्धा जिल्ह्यातील हिंगणघाट येथे एका श्रीमंत जमीनदार कुटुंबात झाला.

 * त्यांचे वडील, देवीदास आमटे, हे ब्रिटिश सरकारमध्ये एक जमीनदार आणि अधिकारी होते.

 * बाबा आमटे यांनी कायद्याचे शिक्षण घेतले आणि ते एक यशस्वी वकील झाले.

सामाजिक कार्याची सुरुवात:

 * बाबा आमटे यांनी आपले जीवन समाजातील दुर्लक्षित आणि उपेक्षित लोकांच्या सेवेसाठी वाहून घेतले.

 * त्यांनी कुष्ठरोग्यांसाठी अनेक आश्रम आणि समुदाय स्थापन केले, त्यापैकी महाराष्ट्रातील चंद्रपूर येथील आनंदवन हे सर्वात प्रसिद्ध आहे.

 * त्यांनी वन्यजीव संरक्षण आणि नर्मदा बचाव आंदोलन यांसारख्या अनेक सामाजिक चळवळींमध्ये देखील सहभाग घेतला.

महत्त्वाची कार्ये:

 * कुष्ठरोग्यांसाठी आनंदवनची स्थापना: 1949 मध्ये त्यांनी कुष्ठरोग्यांच्या पुनर्वसनासाठी आनंदवनची स्थापना केली.

 * लोक बिरादरी प्रकल्प: आदिवासी लोकांसाठी त्यांनी हेमलकसा येथे लोक बिरादरी प्रकल्प सुरू केला.

 * भारत जोडो आंदोलन: त्यांनी राष्ट्रीय एकात्मतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी 1985 मध्ये काश्मीर ते कन्याकुमारी आणि 1988 मध्ये आसाम ते गुजरात अशी दोन वेळा 'भारत जोडो' चळवळ चालवली.

 * नर्मदा बचाव आंदोलन: मेधा पाटकर यांच्यासोबत नर्मदा बचाव आंदोलनात सक्रिय सहभाग.

 * कुष्ठरोग्यांसाठी कार्य: कुष्ठरोग्यांच्या पुनर्वसनासाठी आपले संपूर्ण आयुष्य समर्पित केले.

पुरस्कार आणि सन्मान:

 * पद्मविभूषण

 * रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार

 * संयुक्त राष्ट्र मानवाधिकार पुरस्कार

वारसा:

 * बाबा आमटे हे भारतातील सर्वात आदरणीय समाजसेवकांपैकी एक मानले जातात.

 * त्यांच्या कार्यामुळे आणि विचारांमुळे आजही लाखो लोकांना प्रेरणा मिळते.

 * त्यांचे पुत्र प्रकाश आमटे आणि विकास आमटे त्यांचे कार्य पुढे नेत आहेत.

बाबा आमटे यांचे जीवन हे समाजातील दुर्बल घटकांच्या कल्याणासाठी समर्पित होते. त्यांचे कार्य आणि विचार आजही आपल्याला प्रेरणा देतात.