महान भारतीय गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञ... भास्कराचार्य

 भास्कराचार्य हे 12 व्या शतकातील एक महान भारतीय गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञ होते. ते 'भास्कराचार्य द्वितीय' म्हणूनही ओळखले जातात.

जीवन आणि कार्य:

 * भास्कराचार्यांचा जन्म 1114 मध्ये विज्जलविड (सध्याचे विजापूर, कर्नाटक) येथे झाला.

 * त्यांचे वडील महेश्वर हे देखील एक प्रसिद्ध ज्योतिषी होते.

 * भास्कराचार्यांनी उज्जैन येथील खगोलशास्त्रीय वेधशाळेचे प्रमुख म्हणून काम केले.

 * त्यांनी 'सिद्धांत शिरोमणी' नावाचा एक महत्त्वपूर्ण ग्रंथ लिहिला, ज्यात गणिताच्या चार भागांचा समावेश आहे:

   * लीलावती (अंकगणित)

   * बीजगणित (बीजगणित)

   * ग्रहगणिताध्याय (ग्रहांचे गणित)

   * गोलाध्याय (गोलांचे गणित)

 * त्यांनी कॅल्क्युलस आणि त्रिकोणमितीमध्येही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * भास्कराचार्यांनी शून्याचा (0) वापर आणि त्याचा गणितातील महत्त्व स्पष्ट केले.

भास्कराचार्यांचे महत्त्वाचे योगदान:

 * लीलावती: हा ग्रंथ अंकगणितावरील आहे आणि त्यात विविध गणितीय समस्या आणि त्यांची उत्तरे दिली आहेत.

 * बीजगणित: या ग्रंथात बीजगणितातील विविध संकल्पना आणि समीकरणांची माहिती दिली आहे.

 * ग्रहगणिताध्याय आणि गोलाध्याय: या दोन ग्रंथांमध्ये खगोलशास्त्रातील विविध विषयांवर माहिती दिली आहे, जसे की ग्रहांचे स्थान आणि गती, ग्रहण आणि इतर खगोलीय घटना.

 * भास्कराचार्यांनी पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाचा सिद्धांत मांडला, जो न्यूटनच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या सिद्धांतापेक्षा खूप आधीचा आहे.

भास्कराचार्यांचे महत्त्व:

 * भास्कराचार्य हे मध्ययुगीन भारतातील सर्वात महान गणितज्ञ आणि खगोलशास्त्रज्ञांपैकी एक मानले जातात.

 * त्यांच्या कार्याचा भारतीय गणित आणि खगोलशास्त्राच्या विकासावर मोठा प्रभाव पडला.

 * त्यांच्या कार्याचा जगभरातील गणितज्ञांनी आणि खगोलशास्त्रज्ञांनी अभ्यास केला आहे.


No comments:

Post a Comment

आयपीएलमध्ये सर्वात जलद शतक 2025..

 आयपीएलमध्ये सर्वात जलद शतक ३० चेंडू - ख्रिस गेल, (रॉयल चॅलेंजर्स बंगळुरू विरुद्ध पुणे वॉरियर्स इंडिया, २०१३) ३५ चेंडू - वैभव सूर्यवंशी, (रा...