इष्टिकाचिती (Cuboid) ही एक त्रिमितीय (3D) भूमितीय आकृती आहे, ज्यामध्ये सहा पृष्ठभाग असतात आणि प्रत्येक पृष्ठभाग आयताकृती असतो. इष्टिकाचितीला लांबी (length), रुंदी (width) आणि उंची (height) असते.
इष्टिकाचितीची वैशिष्ट्ये:
* सहा पृष्ठभाग: इष्टिकाचितीला सहा आयताकृती पृष्ठभाग असतात.
* आठ शिरोबिंदू: इष्टिकाचितीला आठ शिरोबिंदू असतात.
* बारा कडा: इष्टिकाचितीला बारा कडा असतात.
* समोरासमोरील पृष्ठभाग समान: इष्टिकाचितीचे समोरासमोरील पृष्ठभाग समान आकार आणि मापाचे असतात.
* समोरासमोरील कडा समान: इष्टिकाचितीच्या समोरासमोरील कडा समान लांबीच्या असतात.
* इष्टिकाचितीमध्ये सर्व कोन काटकोन असतात.
इष्टिकाचितीची सूत्रे:
* घनफळ (Volume):
* घनफळ = लांबी × रुंदी × उंची (V = l × w × h)
* पृष्ठफळ (Surface Area):
* पृष्ठफळ = २ (लांबी × रुंदी + रुंदी × उंची + उंची × लांबी) (SA = 2 (lw + wh + hl))
* कर्ण (Diagonal):
* कर्ण = √ (लांबी² + रुंदी² + उंची²) (d = √(l² + w² + h²))
इष्टिकाचितीचे उपयोग:
* बांधकाम आणि वास्तुकला: इमारती, खोल्या, फर्निचर इत्यादी बांधकामात इष्टिकाचितीचा मोठ्या प्रमाणावर उपयोग होतो.
* पॅकेजिंग: वस्तू पॅक करण्यासाठी वापरले जाणारे बॉक्स आणि कंटेनर सहसा इष्टिकाचितीच्या आकारात असतात.
* संगणक ग्राफिक्स: त्रिमितीय संगणक ग्राफिक्समध्ये इष्टिकाचितीचा वापर वस्तू आणि जागा तयार करण्यासाठी केला जातो.
* दैनंदिन जीवनात इष्टिकाचितीचा वापर: आपल्या सभोवतालच्या अनेक वस्तू इष्टिकाचितीच्या आकारात असतात. उदा. : पुस्तक, विट, टेबल इत्यादी.
इष्टिकाचिती ही एक मूलभूत भूमितीय आकृती आहे, जी आपल्या सभोवतालच्या जगात अनेक ठिकाणी दिसते.
No comments:
Post a Comment