विक्रम साराभाई..भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक

 विक्रम साराभाई हे एक महान भारतीय वैज्ञानिक, उद्योगपती आणि दूरदर्शी होते, ज्यांना भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक मानले जाते. त्यांनी भारताला अंतराळ संशोधन आणि अणुऊर्जेच्या क्षेत्रात आघाडीवर आणण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.

जीवन आणि प्रारंभिक कारकीर्द:

 * विक्रम साराभाई यांचा जन्म 12 ऑगस्ट 1919 रोजी अहमदाबाद, गुजरात येथे एका समृद्ध उद्योगपती कुटुंबात झाला.

 * त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठातून भौतिकशास्त्रात डॉक्टरेट पदवी प्राप्त केली.

 * 1947 मध्ये, त्यांनी अहमदाबाद येथे भौतिक संशोधन प्रयोगशाळा (PRL) ची स्थापना केली, जी अंतराळ विज्ञान आणि संबंधित क्षेत्रातील संशोधनासाठी एक प्रमुख संस्था बनली.

भारतीय अंतराळ कार्यक्रमात योगदान:

 * विक्रम साराभाई यांनी 1962 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय अंतराळ संशोधन समिती (INCOSPAR) ची स्थापना केली, जी नंतर भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) म्हणून ओळखली जाऊ लागली.

 * त्यांनी भारतात उपग्रह प्रक्षेपण केंद्र स्थापन करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली, ज्यामुळे 1975 मध्ये भारताच्या पहिल्या उपग्रह, आर्यभट्टचे यशस्वी प्रक्षेपण झाले.

 * त्यांनी उपग्रह दळणवळण, दूरसंवेदन आणि हवामानशास्त्र या क्षेत्रात भारताच्या क्षमता विकसित करण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

इतर योगदान:

 * विक्रम साराभाई यांनी अणुऊर्जा, इलेक्ट्रॉनिक्स, वस्त्रोद्योग आणि औषध यांसारख्या क्षेत्रातही महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

 * त्यांनी भारतीय व्यवस्थापन संस्था (IIM), अहमदाबादच्या स्थापनेतही महत्त्वाची भूमिका बजावली.

 * त्यांनी विज्ञान आणि तंत्रज्ञान सामान्य माणसांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी काम केले आणि ग्रामीण विकासात तंत्रज्ञानाच्या वापराला प्रोत्साहन दिले.

वारसा:

 * विक्रम साराभाई यांना भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक मानले जाते.

 * त्यांच्या दूरदृष्टीमुळे आणि प्रयत्नांमुळे भारत अंतराळ संशोधन आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक आघाडीचा देश बनला आहे.

 * त्यांनी स्थापन केलेल्या संस्था आणि संघटना आजही भारताच्या वैज्ञानिक विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत.

निधन:

 * 30 डिसेंबर 1971 रोजी कोवलम, केरळ येथे त्यांचे निधन झाले.