पर्यावरण प्रश्न आणि उत्तरे

 परीक्षेच्या दृष्टीने पर्यावरण हा विषयावरती काही प्रश्न हमखास असतात परीक्षेच्या दृष्टीने असणारे उपयुक्त प्रश्न खालील दिलेल्या आहेत ..


पर्यावरण या विषयावरती खालील बहुपर्यायी प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे दिली आहेत:

1. पर्यावरण म्हणजे काय?

अ) सजीव आणि निर्जीव घटकांचे मिश्रण

ब) फक्त सजीव घटक

क) फक्त निर्जीव घटक

ड) वरीलपैकी कोणतेही नाही

उत्तर: अ) सजीव आणि निर्जीव घटकांचे मिश्रण

2. खालीलपैकी कोणता घटक जलप्रदूषणास कारणीभूत आहे?

अ) कारखान्यातील धूर

ब) प्लास्टिक कचरा

क) वाहनांचा आवाज

ड) सौर ऊर्जा

उत्तर: ब) प्लास्टिक कचरा

3. खालीलपैकी कोणता वायू हरितगृह वायू आहे?

अ) ऑक्सिजन

ब) नायट्रोजन

क) कार्बन डायऑक्साइड

ड) हायड्रोजन

उत्तर: क) कार्बन डायऑक्साइड

4. खालीलपैकी कोणता दिवस जागतिक पर्यावरण दिन म्हणून साजरा केला जातो?

अ) 5 जून

ब) 22 एप्रिल

क) 16 सप्टेंबर

ड) 1 डिसेंबर

उत्तर: अ) 5 जून

5. खालीलपैकी कोणता नैसर्गिक संसाधनाचा प्रकार आहे?

अ) प्लास्टिक

ब) धातू

क) सौर ऊर्जा

ड) सिमेंट

उत्तर: क) सौर ऊर्जा

6. खालीलपैकी कोणता उपाय ऊर्जा संवर्धनासाठी उपयुक्त आहे?

अ) अनावश्यक दिवे चालू ठेवणे

ब) वाहनांचा अनावश्यक वापर करणे

क) सौर ऊर्जेचा वापर करणे

ड) प्लास्टिकचा वापर वाढवणे

उत्तर: क) सौर ऊर्जेचा वापर करणे

7. खालीलपैकी कोणता घटक ध्वनी प्रदूषणास कारणीभूत आहे?

अ) वाहनांचा आवाज

ब) झाडांची वाढ

क) पावसाचे पाणी

ड) सूर्यप्रकाश

उत्तर: अ) वाहनांचा आवाज

8. खालीलपैकी कोणता घटक जैवविविधतेचा ऱ्हास होण्यास कारणीभूत आहे?

अ) वनीकरण

ब) शहरीकरण

क) जलसंधारण

ड) ऊर्जा संवर्धन

उत्तर: ब) शहरीकरण

9. खालीलपैकी कोणता उपाय कचरा व्यवस्थापनासाठी उपयुक्त आहे?

अ) प्लास्टिक कचरा जाळणे

ब) कचरा वर्गीकरण करणे

क) कचरा नदीत टाकणे

ड) कचरा रस्त्यावर फेकणे

उत्तर: ब) कचरा वर्गीकरण करणे

10. खालीलपैकी कोणता घटक हवामान बदलास कारणीभूत आहे?

अ) झाडे लावणे

ब) कार्बन उत्सर्जन कमी करणे

क) जीवाश्म इंधनांचा वापर वाढव

णे

ड) जलसंधारण करणे

उत्तर: क) जीवाश्म इंधनांचा वापर वाढवणे


11. ओझोन वायूचा थर कशापासून संरक्षण करतो?

अ) अतिनील किरणे

ब) अवरक्त किरणे

क) क्ष-किरणे

ड) गॅमा किरणे

उत्तर: अ) अतिनील किरणे

12. खालीलपैकी कोणता घटक मृदा प्रदूषणास कारणीभूत आहे?

अ) रासायनिक खते

ब) सेंद्रिय खते

क) झाडांची पाने

ड) पावसाचे पाणी

उत्तर: अ) रासायनिक खते

13. खालीलपैकी कोणता उपाय वनसंवर्धनासाठी उपयुक्त आहे?

अ) वृक्षतोड करणे

ब) वणवे लावणे

क) वृक्षारोपण करणे

ड) शहरीकरण वाढवणे

उत्तर: क) वृक्षारोपण करणे

14. खालीलपैकी कोणता घटक जलसंधारणासाठी उपयुक्त आहे?

अ) पाण्याचा अपव्यय करणे

ब) पावसाचे पाणी साठवणे

क) नदीत कचरा टाकणे

ड) विहिरी बुजवणे

उत्तर: ब) पावसाचे पाणी साठवणे

15. खालीलपैकी कोणता घटक शाश्वत विकासासाठी आवश्यक आहे?

अ) नैसर्गिक संसाधनांचा अमर्याद वापर

ब) ऊर्जा संवर्धन

क) प्रदूषण वाढवणे

ड) कचरा जाळणे

उत्तर: ब) ऊर्जा संवर्धन

16. खालीलपैकी कोणता घटक प्लास्टिक प्रदूषणास कारणीभूत आहे?

अ) प्लास्टिकचा पुनर्वापर

ब) प्लास्टिकचा वापर कमी करणे

क) प्लास्टिकची विल्हेवाट न लावणे

ड) प्लास्टिकचे वर्गीकरण करणे

उत्तर: क) प्लास्टिकची विल्हेवाट न लावणे

17. खालीलपैकी कोणता घटक जैविक खतांचा प्रकार आहे?

अ) रासायनिक खते

ब) कंपोस्ट खत

क) कीटकनाशके

ड) तणनाशके

उत्तर: ब) कंपोस्ट खत

18. खालीलपैकी कोणता घटक ऊर्जा बचतीसाठी उपयुक्त आहे?

अ) ऊर्जा-कार्यक्षम उपकरणे वापरणे

ब) अनावश्यक दिवे चालू ठेवणे

क) जास्त ऊर्जा वापरणारी उपकरणे वापरणे

ड) वाहनांचा अनावश्यक वापर करणे

उत्तर: अ) ऊर्जा-कार्यक्षम उपकरणे वापरणे

19. खालीलपैकी कोणता घटक हवामान बदलाचा परिणाम आहे?

अ) समुद्राची पातळी वाढणे

ब) झाडांची वाढ होणे

क) पावसाचे प्रमाण वाढणे

ड) हवा शुद्ध होणे

उत्तर: अ) समुद्राची पातळी वाढणे

20. खालीलपैकी कोणता घटक पर्यावरण शिक्षणाचा उद्देश आहे?

अ) पर्यावरणाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे

ब) पर्यावरणाचा ऱ्हास करणे

क) प्रदूषण वाढवणे

ड) कचरा जाळणे

उत्तर: अ) पर्यावरणाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे


21. खालीलपैकी कोणता घटक जलचक्राचा भाग नाही?

अ) बाष्पीभवन

ब) पर्जन्य

क) ज्वलन

ड) साठवण

उत्तर: क) ज्वलन

22. खालीलपैकी कोणता घटक नैसर्गिक आपत्ती नाही?

अ) भूकंप

ब) त्सुनामी

क) प्रदूषण

ड) ज्वालामुखी

उत्तर: क) प्रदूषण

23. खालीलपैकी कोणता घटक पुनर्वापर करण्यायोग्य आहे?

अ) प्लास्टिक पिशव्या

ब) काचेच्या बाटल्या

क) थर्माकोल

ड) रसायने

उत्तर: ब) काचेच्या बाटल्या

24. खालीलपैकी कोणता घटक वन्यजीव संवर्धनासाठी आवश्यक आहे?

अ) शिकार करणे

ब) अधिवास नष्ट करणे

क) राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्ये स्थापन करणे

ड) वृक्षतोड करणे

उत्तर: क) राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्ये स्थापन करणे

25. खालीलपैकी कोणता घटक सेंद्रिय शेतीचा भाग आहे?

अ) रासायनिक खते वापरणे

ब) कीटकनाशके वापरणे

क) कंपोस्ट खत वापरणे

ड) तणनाशके वापरणे

उत्तर: क) कंपोस्ट खत वापरणे

26. खालीलपैकी कोणता घटक स्थानिक जैवविविधतेचे उदाहरण आहे?

अ) ॲमेझॉन वर्षावन

ब) ग्रेट बॅरियर रीफ

क) तुमच्या गावातील स्थानिक वनस्पती आणि प्राणी

ड) सहारा वाळवंट

उत्तर: क) तुमच्या गावातील स्थानिक वनस्पती आणि प्राणी

27. खालीलपैकी कोणता घटक हरितगृह वायू उत्सर्जनास कारणीभूत आहे?

अ) सौर ऊर्जा वापरणे

ब) पवन ऊर्जा वापरणे

क) जीवाश्म इंधने जाळणे

ड) जलविद्युत ऊर्जा वापरणे

उत्तर: क) जीवाश्म इंधने जाळणे

28. खालीलपैकी कोणता घटक टिकाऊ वाहतुकीचा भाग आहे?

अ) वैयक्तिक वाहनांचा वापर वाढवणे

ब) सार्वजनिक वाहतूक वापरणे

क) विमानांचा वापर वाढवणे

ड) हेलिकॉप्टरचा वापर वाढवणे

उत्तर: ब) सार्वजनिक वाहतूक वापरणे

29. खालीलपैकी कोणता घटक पर्यावरण कायद्याचा भाग आहे?

अ) प्रदूषण नियंत्रण कायदे

ब) कचरा व्यवस्थापन कायदे

क) वन्यजीव संरक्षण कायदे

ड) वरील सर्व

उत्तर: ड) वरील सर्व

30. खालीलपैकी कोणता घटक पर्यावरण शिक्षणाचा उद्देश आहे?

अ) पर्यावरणाबद्दल नकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण करणे

ब) पर्यावरणाबद्दल सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण करणे

क) पर्यावरणाबद्दल उदासीनता निर्माण करणे

ड) पर्यावरणाबद्दल भीती निर्माण करणे


उत्तर: ब) पर्यावरणाबद्दल सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण करणे


ब्लॉग लेखन...

 मराठीत ब्लॉगिंगबद्दल काही माहिती:

मराठी ब्लॉगिंग म्हणजे काय?

मराठी ब्लॉगिंग म्हणजे मराठी भाषेत ऑनलाइन लेखन करणे. यामध्ये तुम्ही तुमचे विचार, अनुभव, माहिती, कथा, कविता, किंवा इतर कोणत्याही विषयावर लेखन करू शकता.

मराठी ब्लॉगिंगचे फायदे:

 * मराठी वाचकांपर्यंत पोहोचणे: मराठीत ब्लॉगिंग केल्याने तुम्ही जगभरातील मराठी वाचकांपर्यंत पोहोचू शकता.

 * तुमचे विचार व्यक्त करणे: ब्लॉगिंग हे तुमचे विचार, कल्पना आणि अनुभव व्यक्त करण्याचे एक उत्तम माध्यम आहे.

 * ज्ञान वाटणे: तुम्हाला एखाद्या विषयात ज्ञान असल्यास, तुम्ही ते ब्लॉगच्या माध्यमातून इतरांना देऊ शकता.

 * ऑनलाइन ओळख निर्माण करणे: ब्लॉगिंगमुळे तुमची ऑनलाइन ओळख निर्माण होते आणि तुम्ही तुमच्या क्षेत्रातील तज्ञ म्हणून ओळखले जाऊ शकता.

 * नवीन मित्र बनवणे: ब्लॉगिंगमुळे तुम्हाला समान आवडीच्या लोकांसोबत संवाद साधण्याची संधी मिळते.

 * कमाईची संधी: जर तुमचा ब्लॉग लोकप्रिय झाला, तर तुम्ही जाहिराती, प्रायोजित लेख किंवा इतर मार्गांनी पैसे कमवू शकता.

मराठी ब्लॉगिंगसाठी प्लॅटफॉर्म:

 * WordPress: हे एक लोकप्रिय आणि शक्तिशाली ब्लॉगिंग प्लॅटफॉर्म आहे.

 * Blogger: हे गुगलचे मोफत ब्लॉगिंग प्लॅटफॉर्म आहे.

 * Medium: हे एक साधे आणि वापरण्यास सोपे ब्लॉगिंग प्लॅटफॉर्म आहे.

 * मराठी ब्लॉगिंग प्लॅटफॉर्म: काही मराठी ब्लॉगिंग प्लॅटफॉर्म्स सुद्धा उपलब्ध आहेत.

मराठीत ब्लॉगिंग कसे करावे?

 * विषय निवडा: तुम्हाला कोणत्या विषयावर लिहायला आवडते ते ठरवा.

 * ब्लॉगिंग प्लॅटफॉर्म निवडा: तुमच्या गरजेनुसार योग्य प्लॅटफॉर्म निवडा.

 * ब्लॉग तयार करा: प्लॅटफॉर्मवर खाते तयार करून तुमचा ब्लॉग तयार करा.

 * लेखन सुरू करा: तुमच्या निवडलेल्या विषयावर नियमितपणे लेखन करा.

 * वाचकांशी संवाद साधा: वाचकांच्या कमेंट्सना उत्तरे द्या आणि त्यांच्याशी संवाद साधा.

 * ब्लॉगचा प्रचार करा: सोशल मीडिया आणि इतर मार्गांनी तुमच्या ब्लॉगचा प्रचार करा.

मराठी ब्लॉगिंगसाठी काही टिप्स:

 * शुद्ध मराठी वापरा: सोप्या आणि शुद्ध मराठीत लेखन करा.

 * नियमित लेखन करा: नियमितपणे नवीन लेख प्रकाशित करा.

 * चित्र आणि व्हिडीओ वापरा: लेखांमध्ये चित्र आणि व्हिडीओ वापरल्याने ते अधिक आकर्षक होतात.

 * SEO चा वापर करा: तुमच्या लेखांना गुगलमध्ये चांगले रँकिंग मिळवण्यासाठी SEO चा वापर करा.

 * वाचकांना उपयुक्त माहिती द्या: वाचकांना उपयुक्त आणि मनोरंजक माहिती द्या.

 * सोशल मीडियावर सक्रिय रहा: सोशल मीडियावर तुमच्या ब्लॉगचा प्रचार करा आणि वाचकांशी संवाद साधा.

मराठीतील लोकप्रिय ब्लॉग:

 * बरेच मराठी ब्लॉग विविध विषयांवर लेखन करतात.

 * तुम्ही इंटरनेटवर शोध घेऊन तुमच्या आवडीचे मराठी ब्लॉग शोधू शकता.

मराठी ब्लॉगिंगची सुरुवात कशी करावी?

 * तुम्हाला आवडणाऱ्या विषयावर लिहायला सुरुवात करा.

 * सोप्या भाषेत लिहा.

 * नियमितपणे लिहा.

 * वाचकांशी संवाद साधा.

मराठी ब्लॉगिंग हे एक उत्तम माध्यम आहे, ज्याद्वारे तुम्ही तुमचे विचार व्यक्त करू शकता, ज्ञान वाटू शकता आणि ऑनलाइन ओळख निर्माण करू शकता.


New test 3

Multiple Choice Quiz

New test 2

महाराष्ट्र प्रश्नमंजुषा

महाराष्ट्र प्रश्नमंजुषा

1. महाराष्ट्राची राजधानी कोणती?

  • अ. पुणे
  • ब. मुंबई
  • क. नागपूर
  • ड. औरंगाबाद

2. महाराष्ट्रातील सर्वात उंच शिखर कोणते?

  • अ. महाबळेश्वर
  • ब. हरिश्चंद्रगड
  • क. कळसूबाई
  • ड. तोरणा

3. 'ज्ञानेश्वरी' कोणी लिहिली?

  • अ. संत तुकाराम
  • ब. संत ज्ञानेश्वर
  • क. संत नामदेव
  • ड. संत एकनाथ

4. महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध लेणी कोणती?

  • अ. अजिंठा आणि वेरूळ
  • ब. एलिफंटा
  • क. कार्ला लेणी
  • वरील सर्व

5. महाराष्ट्राचे राज्य फुल कोणते?

  • अ. गुलाब
  • ब. जास्वंद
  • क. ताम्हण
  • ड. कमळ

6. 'गेटवे ऑफ इंडिया' कोठे आहे?

  • अ. पुणे
  • ब. मुंबई
  • क. नाशिक
  • ड. कोल्हापूर

7. 'लावणी' हे कोणत्या राज्याचे लोकनृत्य आहे?

  • अ. गुजरात
  • ब. कर्नाटक
  • क. महाराष्ट्र
  • ड. गोवा

8. महाराष्ट्रातील कोणता जिल्हा संत्र्यांसाठी प्रसिद्ध आहे?

  • अ. पुणे
  • ब. नागपूर
  • क. सोलापूर
  • ड. सातारा

9. छत्रपती शिवाजी महाराजांची राजधानी कोणती होती?

  • अ. पुणे
  • ब. रायगड
  • क. पुरंदर
  • ड. सिंहगड

10. महाराष्ट्रात एकूण किती जिल्हे आहेत?

  • अ. 32
  • ब. 34
  • क. 36
  • ड. 38

New test 1

महाराष्ट्र प्रश्नमंजुषा

महाराष्ट्र प्रश्नमंजुषा

1. महाराष्ट्राची राजधानी कोणती?

  • अ. पुणे
  • ब. मुंबई
  • क. नागपूर
  • ड. औरंगाबाद

2. महाराष्ट्रातील सर्वात उंच शिखर कोणते?

  • अ. महाबळेश्वर
  • ब. हरिश्चंद्रगड
  • क. कळसूबाई
  • ड. तोरणा

3. 'ज्ञानेश्वरी' कोणी लिहिली?

  • अ. संत तुकाराम
  • ब. संत ज्ञानेश्वर
  • क. संत नामदेव
  • ड. संत एकनाथ

4. महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध लेणी कोणती?

  • अ. अजिंठा आणि वेरूळ
  • ब. एलिफंटा
  • क. कार्ला लेणी
  • वरील सर्व

5. महाराष्ट्राचे राज्य फुल कोणते?

  • अ. गुलाब
  • ब. जास्वंद
  • क. ताम्हण
  • ड. कमळ

6. 'गेटवे ऑफ इंडिया' कोठे आहे?

  • अ. पुणे
  • ब. मुंबई
  • क. नाशिक
  • ड. कोल्हापूर

7. 'लावणी' हे कोणत्या राज्याचे लोकनृत्य आहे?

  • अ. गुजरात
  • ब. कर्नाटक
  • क. महाराष्ट्र
  • ड. गोवा

8. महाराष्ट्रातील कोणता जिल्हा संत्र्यांसाठी प्रसिद्ध आहे?

  • अ. पुणे
  • ब. नागपूर
  • क. सोलापूर
  • ड. सातारा

9. छत्रपती शिवाजी महाराजांची राजधानी कोणती होती?

  • अ. पुणे
  • ब. रायगड
  • क. पुरंदर
  • ड. सिंहगड

10. महाराष्ट्रात एकूण किती जिल्हे आहेत?

  • अ. 32
  • ब. 34
  • क. 36
  • ड. 38

प्रसिद्ध आत्मवृत्ते...

 मराठी साहित्यात अनेक प्रसिद्ध आत्मवृत्ते आहेत, ज्यांनी वाचकांना लेखकांच्या जीवनातील विविध पैलूंची ओळख करून दिली. त्यापैकी काही प्रमुख आत्मवृत्ते खालीलप्रमाणे:

 * 'बलुतं' - दया पवार:

   * दलित साहित्यातील हे आत्मवृत्त अत्यंत गाजले.

   * यात लेखकाने आपल्या जीवनातील दुःख, वेदना आणि समाजातील विषमतेचे चित्रण केले आहे.

 * 'उचल्या' - लक्ष्मण गायकवाड:

   * हे आत्मवृत्त भटक्या विमुक्त समाजाच्या जीवनावर आधारित आहे.

   * यात लेखकाने आपल्या समाजातील अडचणी आणि संघर्षांचे वर्णन केले आहे.

 * 'स्मृतिचित्रे' - लक्ष्मीबाई टिळक:

   * हे आत्मवृत्त एका स्त्रीच्या जीवनातील आठवणींवर आधारित आहे.

   * यात लेखिकेने आपल्या कुटुंबातील आणि सामाजिक जीवनातील अनुभवांचे वर्णन केले आहे.

 * 'माझी जन्मठेप' - विनायक दामोदर सावरकर:

   * हे आत्मवृत्त अंदमानच्या तुरुंगातील सावरकरांच्या जीवनावर आधारित आहे.

   * यात त्यांनी आपल्या देशभक्ती आणि स्वातंत्र्यलढ्यातील अनुभवांचे वर्णन केले आहे.

 * 'एक होता कार्व्हर' - वीणा गवाणकर:

   * हे आत्मवृत्त जॉर्ज वॉशिंग्टन कार्व्हर यांच्या जीवनावर आधारित आहे.

   * हे आत्मवृत्त एक प्रेरणादायी आत्मचरित्र आहे.

 * 'आमचा बाप आणि आम्ही' - डॉ. नरेंद्र जाधव:

   * हे आत्मवृत्त डॉ. नरेंद्र जाधव आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या जीवनावर आधारित आहे.

   * यात त्यांनी आपल्या वडिलांच्या संघर्षाचे आणि प्रेरणादायी जीवनाचे वर्णन केले आहे.

 * 'कोल्हाट्याचं पोर' - किशोर शांताबाई काळे:

   * हे आत्मवृत्त कोल्हाटी समाजातील एका मुलाच्या जीवनावर आधारित आहे.

   * यात लेखकाने आपल्या समाजातील दुःख आणि वेदनांचे चित्रण केले आहे.

 * 'आठवणींचे पक्षी' - प्र. ल. मयेकर: हे आत्मवृत्त लेखकाच्या आठवणींवर आधारित आहे, ज्यात त्यांच्या जीवनातील विविध घटना आणि व्यक्तींचे चित्रण आहे.

 * 'नांगरल्याशिवाय जमीन' - उत्तम कांबळे: हे आत्मवृत्त ग्रामीण जीवनातील अनुभव आणि सामाजिक प्रश्नांवर आधारित आहे.

 * 'मी कसा झालो' - प्रल्हाद केशव अत्रे: हे आत्मवृत्त अत्रे यांच्या जीवनातील विविध घटना आणि त्यांच्या विचारांवर आधारित आहे.

 * 'चित्रा आणि चरित्र' - गंगाधर गाडगीळ: हे आत्मवृत्त गाडगीळ यांच्या जीवनातील विविध व्यक्ती आणि घटनांवर आधारित आहे.

 * 'झोंबी' - आनंद यादव: हे आत्मवृत्त ग्रामीण जीवनातील संघर्ष आणि सामाजिक प्रश्नांवर आधारित आहे.

 * 'पिंपळपान' - शांता शेळके: हे आत्मवृत्त शांता शेळके यांच्या आठवणींवर आधारित आहे.

 * 'माझे विद्यापीठ' - नारायण सुर्वे: हे आत्मवृत्त नारायण सुर्वे यांच्या जीवनातील अनुभव आणि त्यांच्या विचारांवर आधारित आहे.

 * 'एक झाड, दोन पक्षी' - विश्राम बेडेकर: हे आत्मवृत्त विश्राम बेडेकर यांच्या जीवनातील आठवणींवर आधारित आहे.

 * 'कऱ्हेचे पाणी' - प्र. के. अत्रे: हे आत्मवृत्त प्र. के. अत्रे यांच्या जीवनातील आठवणींवर आधारित आहे.


 * 'बिनचेहऱ्याची माणसं' - बाबुराव बागूल: हे आत्मवृत्त दलित जीवनातील वेदना आणि संघर्षाचे चित्रण करते.


 * 'आहे मनोहर तरी...' - सुनीता देशपांडे: हे आत्मवृत्त लेखिकेच्या जीवनातील विविध अनुभवांवर आधारित आहे.


 * 'माझी वाट एकटीची' - कमल देसाई: हे आत्मवृत्त एका स्त्रीच्या जीवनातील संघर्ष आणि स्वावलंबनाचे चित्रण करते.


 * 'मी कसा घडलो' - रा. ग. गडकरी: हे आत्मवृत्त गडकरींच्या जीवनातील आठवणी आणि विचारांवर आधारित आहे.


 * 'नदीष्ट' - हमीद दलवाई: हे आत्मवृत्त सुधारणावादी विचारवंत हमीद दलवाई यांच्या जीवनावर आधारित आहे.


 * 'पोटातलं वादळ' - नामदेव ढसाळ: हे आत्मवृत्त दलित पँथरचे संस्थापक नामदेव ढसाळ यांच्या जीवनातील अनुभव आणि विचारांवर आधारित आहे.


 * 'राशीचक्र' - पु. ल. देशपांडे: हे आत्मवृत्त पु. ल. देशपांडे यांच्या आठवणी आणि विनोदी शैलीतील अनुभवांवर आधारित आहे.


 * 'सागरा प्राण तळमळला' - शि. द. फडके: हे आत्मवृत्त स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे सहकारी शि. द. फडके यांच्या जीवनावर आधारित आहे
.
 * 'स्मृतिभ्रम' - जयवंत दळवी: हे आत्मवृत्त जयवंत दळवी यांच्या आठवणी आणि साहित्यिक अनुभवांवर आधारित आहे.

 * 'अग्निदिव्य' - विभावरी शिरुरकर: हे आत्मवृत्त विभावरी शिरुरकर यांच्या जीवनातील संघर्ष आणि सामाजिक कार्यावर आधारित आहे.
या आत्मवृत्तांनी मराठी साहित्याला विविध दृष्टीकोन आणि अनुभवांनी समृद्ध केले आहे.



 * 'एक पान गळालेले' - वि. वा. शिरवाडकर: हे आत्मवृत्त शिरवाडकरांच्या जीवनातील आठवणी आणि साहित्यिक अनुभवांवर आधारित आहे.


 * 'माझे सत्याचे प्रयोग' - महात्मा गांधी (मराठी अनुवाद): हे मूळ गुजराती आत्मवृत्ताचा मराठी अनुवाद आहे, ज्यात गांधीजींच्या जीवनातील सत्याच्या शोधाचे वर्णन आहे.


 * 'अंतर्स्फोट' - शरद पवार: हे आत्मवृत्त शरद पवारांच्या राजकीय जीवनातील अनुभवांवर आधारित आहे.


 * 'माझी जीवनगाथा' - आचार्य अत्रे: हे आत्मवृत्त आचार्य अत्रे यांच्या जीवनातील विविध घटना आणि विचारांवर आधारित आहे.


 * 'मी आणि माझा शत्रू' - कुमार केतकर: हे आत्मवृत्त कुमार केतकर यांच्या पत्रकारितेतील आणि राजकीय अनुभवांवर आधारित आहे.


 * 'माझी कहाणी' - शांताबाई कांबळे: हे आत्मवृत्त एका दलित महिलेच्या जीवनातील संघर्ष आणि वेदनांचे चित्रण करते.


 * 'मी वनवासी' - सिंधुताई सपकाळ: हे आत्मवृत्त सिंधुताई सपकाळ यांच्या जीवनातील संघर्ष आणि सामाजिक कार्यावर आधारित आहे.


 * 'संघर्षयात्रा' - गोपीनाथ मुंडे: हे आत्मवृत्त गोपीनाथ मुंडे यांच्या राजकीय जीवनातील अनुभवांवर आधारित आहे.


 * 'वाट तुडवताना' - अनिल अवचट: हे आत्मवृत्त अनिल अवचट यांच्या सामाजिक कार्यावर आधारित आहे.



 * 'मी कसा घडलो' - बाबा आढाव: हे आत्मवृत्त बाबा आढाव यांच्या सामाजिक कार्यावर आधारित आहे.

जगातील खंड

 पृथ्वीवर एकूण सात खंड आहेत. खंड म्हणजे समुद्राने वेढलेला मोठा भूभाग. प्रत्येक खंडाची स्वतःची अशी वेगळी संस्कृती, हवामान आणि नैसर्गिक वैशिष्ट्ये आहेत. या जगात एकूण सात खंड आहेत. त्यांची नावे खालीलप्रमाणे:

१. आशिया:

 * हा जगातील सर्वात मोठा आणि सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला खंड आहे.

 * या खंडात चीन, भारत, जपान आणि रशियासह अनेक मोठे देश आहेत.

 * या खंडात जगातील सर्वात उंच पर्वत रांग हिमालय आहे.

२. आफ्रिका:

 * हा जगातील दुसरा सर्वात मोठा खंड आहे.

 * या खंडात अनेक वाळवंट, जंगले आणि सवाना आहेत.

 * या खंडात इजिप्त, नायजेरिया आणि दक्षिण आफ्रिका यांसारखे मोठे देश आहेत.

३. उत्तर अमेरिका:

 * हा जगातील तिसरा सर्वात मोठा खंड आहे.

 * या खंडात अमेरिका, कॅनडा आणि मेक्सिको यांसारखे मोठे देश आहेत.

 * या खंडात अनेक मोठे पर्वत, नद्या आणि सरोवरे आहेत.

४. दक्षिण अमेरिका:

 * हा जगातील चौथा सर्वात मोठा खंड आहे.

 * या खंडात ब्राझील, अर्जेंटिना आणि कोलंबिया यांसारखे मोठे देश आहेत.

 * या खंडात ऍमेझॉन नदी आणि ऍन्डीज पर्वत रांग आहे.

५. युरोप:

 * हा जगातील सहावा सर्वात मोठा खंड आहे.

 * या खंडात जर्मनी, फ्रान्स आणि युनायटेड किंगडम यांसारखे मोठे देश आहेत.

 * या खंडात अनेक ऐतिहासिक शहरे आणि सांस्कृतिक स्थळे आहेत.

६. ऑस्ट्रेलिया:

 * हा जगातील सर्वात लहान खंड आहे.

 * या खंडात ऑस्ट्रेलिया, न्यूझीलंड आणि पापुआ न्यू गिनी यांसारखे देश आहेत.

 * या खंडात अनेक अद्वितीय प्राणी आणि वनस्पती आहेत.

७. अंटार्क्टिका:

 * हा जगातील पाचवा सर्वात मोठा खंड आहे.

 * हा खंड बर्फाने व्यापलेला आहे आणि येथे फार कमी लोक राहतात.

 * या खंडात पेंग्विन, सील आणि व्हेल यांसारखे प्राणी आहेत.

आठवा खंड:

 * शास्त्रज्ञांनी आता 'झीलँडिया' या ३७५ वर्षांपूर्वी 'लुप्त' झालेल्या खंडाचा शोध लावला आहे.

 * हा आता जगातील आठवा खंड मानला जातो.

 * हा पाण्याखाली बुडालेला आहे.


जीवन कौशल्य

 जीवन कौशल्ये म्हणजे दैनंदिन जीवनातील आव्हानांना तोंड देण्यासाठी, निरोगी नातेसंबंध निर्माण करण्यासाठी आणि यशस्वी आणि समाधानी जीवन जगण्यासाठी आवश्यक क्षमता. ही कौशल्ये आपल्याला वैयक्तिक आणि व्यावसायिक दोन्ही स्तरांवर विकसित होण्यास मदत करतात.

जीवन कौशल्यांचे प्रकार:

जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) 10 मुख्य जीवन कौशल्ये ओळखली आहेत:

 * आत्म-जागरूकता: आपल्या भावना, मूल्ये आणि सामर्थ्ये समजून घेणे.

 * सहानुभूती: इतरांच्या भावना समजून घेणे आणि त्यांच्याबद्दल सहानुभूती दर्शवणे.

 * सर्जनशील विचार: नवीन कल्पना आणि उपाय शोधणे.

 * चिकित्सक विचार: माहितीचे विश्लेषण आणि मूल्यांकन करणे.

 * समस्या सोडवणे: समस्या ओळखणे आणि प्रभावी उपाय शोधणे.

 * निर्णय घेणे: माहितीपूर्ण आणि जबाबदार निर्णय घेणे.

 * प्रभावी संवाद: स्पष्ट आणि आदराने संवाद साधणे.

 * आंतरवैयक्तिक संबंध: निरोगी आणि सकारात्मक संबंध निर्माण करणे आणि टिकवणे.

 * ताण व्यवस्थापन: ताणतणावाचा सामना करण्यासाठी आणि शांत राहण्याचे प्रभावी मार्ग शोधणे.

 * भावनांचे व्यवस्थापन: आपल्या भावनांना निरोगी मार्गाने ओळखणे आणि व्यक्त करणे.

जीवन कौशल्यांचे महत्त्व:

 * वैयक्तिक विकास: जीवन कौशल्ये आपल्याला आत्मविश्वासू, लवचिक आणि अनुकूल बनण्यास मदत करतात.

 * यशस्वी नातेसंबंध: ही कौशल्ये आपल्याला इतरांशी मजबूत आणि निरोगी संबंध निर्माण करण्यास मदत करतात.

 * शैक्षणिक यश: जीवन कौशल्ये आपल्याला प्रभावीपणे शिकण्यास, समस्या सोडवण्यास आणि निर्णय घेण्यास मदत करतात.

 * व्यावसायिक यश: नियोक्ता अशा कर्मचाऱ्यांना महत्त्व देतात ज्यांच्याकडे मजबूत जीवन कौशल्ये आहेत.

 * मानसिक आरोग्य: जीवन कौशल्ये आपल्याला ताण, चिंता आणि नैराश्याचा सामना करण्यास मदत करतात.

जीवन कौशल्ये कशी विकसित करावी:

 * सक्रियपणे शिका: नवीन अनुभवांसाठी खुले रहा आणि चुकांमधून शिका.

 * सराव करा: जीवन कौशल्यांचा सराव करा, जसे की इतरांशी सहानुभूती दर्शवणे किंवा प्रभावीपणे संवाद साधणे.

 * प्रतिक्रिया मिळवा: आपण आपल्या जीवन कौशल्यांचा कसा वापर करत आहात याबद्दल इतरांकडून प्रतिक्रिया मिळवा.

 * सकारात्मक रहा: आपल्या क्षमतेवर विश्वास ठेवा आणि शिकत रहा.

जीवन कौशल्ये विकसित केल्याने आपल्याला आनंदी, निरोगी आणि अधिक यशस्वी जीवन जगण्यास मदत होऊ शकते.


भारतीय अंतरिक्ष संशोधन संस्था ISRO

 इस्रो (ISRO) म्हणजे भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था. ही भारत सरकारची अंतराळ संस्था आहे.

स्थापना आणि मुख्यालय:

 * इस्रोची स्थापना 15 ऑगस्ट 1969 रोजी झाली.

 * या संस्थेचे मुख्यालय बंगळूरु येथे आहे.

उद्दिष्ट्ये:

 * अंतराळ विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा विकास करणे.

 * राष्ट्रीय विकासासाठी अंतराळ तंत्रज्ञानाचा वापर करणे.

 * अंतराळ संशोधनात आंतरराष्ट्रीय सहकार्याला प्रोत्साहन देणे.

महत्त्वाचे मिशन:

 * चंद्रयान-1: चंद्रावर भारताचे पहिले मिशन.

 * मंगलयान: मंगळावर भारताचे पहिले मिशन.

 * चंद्रयान-2: चंद्रावर भारताचे दुसरे मिशन.

 * चंद्रयान-3: चंद्रावर भारताचे तिसरे मिशन.

 * आदित्य एल 1: सूर्याचा अभ्यास करण्यासाठी भारताचे पहिले मिशन.

 * गगनयान: भारताचे पहिले मानवी अंतराळ मिशन.

इस्रोची कामगिरी:

 * इस्रोने अनेक यशस्वी उपग्रह प्रक्षेपण केले आहेत.

 * इस्रोने रिमोट सेन्सिंग, दळणवळण आणि हवामान अंदाजासाठी उपग्रह विकसित केले आहेत.

 * इस्रोने अंतराळ संशोधनात अनेक महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहेत.

 * इस्रो जगातील आघाडीच्या अंतराळ संस्थांपैकी एक आहे.

इस्रोचे महत्त्व:

 * इस्रो भारतासाठी एक धोरणात्मक संपत्ती आहे.

 * इस्रो भारताच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासात योगदान देते.

 * इस्रो भारताला अंतराळात एक शक्तिशाली राष्ट्र बनवते.

इस्रोने भारताला अंतराळ संशोधनाच्या क्षेत्रात जागतिक स्तरावर ओळख मिळवून दिली आहे. 

इस्रोबद्दल (ISRO) अधिक माहिती खालीलप्रमाणे:

इतिहास:
 * इस्रोची स्थापना 15 ऑगस्ट 1969 रोजी झाली, परंतु त्याची मूळ संस्था 'भारतीय राष्ट्रीय अंतराळ संशोधन समिती' (INCOSPAR) 1962 मध्येच डॉ. विक्रम साराभाई यांनी स्थापन केली होती.
 * डॉ. विक्रम साराभाई यांना भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक मानले जाते.
 * सुरुवातीच्या काळात, इस्रोने रशिया आणि फ्रान्स यांच्या मदतीने उपग्रह प्रक्षेपण केले.
 * 1980 मध्ये, इस्रोने 'SLV-3' या स्वदेशी बनावटीच्या रॉकेटच्या मदतीने 'रोहिणी' उपग्रह यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केला.
 * त्यानंतर, इस्रोने 'PSLV' आणि 'GSLV' सारखी शक्तिशाली प्रक्षेपण वाहने विकसित केली.
महत्त्वाचे उपक्रम:
 * उपग्रह प्रक्षेपण: इस्रोने विविध प्रकारचे उपग्रह प्रक्षेपित केले आहेत, ज्यात दळणवळण, हवामान अंदाज, रिमोट सेन्सिंग आणि वैज्ञानिक संशोधनासाठी उपग्रहांचा समावेश आहे.
 * चांद्रयान आणि मंगळयान: इस्रोने चंद्रावर 'चांद्रयान-1', 'चांद्रयान-2' आणि 'चांद्रयान-3' मोहिम यशस्वीरित्या पाठवल्या आहेत. तसेच, मंगळावर 'मंगलयान' मोहिम पाठवली आहे.
 * गगनयान: इस्रो भारताचे पहिले मानवी अंतराळ मिशन 'गगनयान' लवकरच प्रक्षेपित करणार आहे.
 * आदित्य एल 1: इस्रोने सूर्याचा अभ्यास करण्यासाठी पहिले भारतीय अंतराळ आधारित वेधशाळा आदित्य एल 1 यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केले आहे.
इस्रोचे योगदान:
 * इस्रोने भारताला अंतराळ तंत्रज्ञानात स्वयंपूर्ण बनवले आहे.
 * इस्रोने भारताच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासात महत्त्वाचे योगदान दिले आहे.
 * इस्रोने जगातील आघाडीच्या अंतराळ संस्थांमध्ये आपले स्थान निर्माण केले आहे.
इस्रोची भविष्यातील योजना:
 * इस्रो 'भारतीय अंतराळ स्थानक' (Indian Space Station) स्थापन करण्याची योजना आखत आहे.
 * इस्रो चंद्रावर आणि मंगळावर मानवी मोहिमा पाठवण्याची योजना आखत आहे.
 * इस्रो अंतराळ पर्यटनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी काम करत आहे.
इस्रो हे भारतासाठी एक गौरवशाली संस्था आहे, आणि भविष्यातही इस्रो अंतराळ संशोधनात महत्त्वपूर्ण योगदान देत राहील.

WHO जागतिक आरोग्य संघटना

 जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) ही संयुक्त राष्ट्रांच्या अंतर्गत आंतरराष्ट्रीय सार्वजनिक आरोग्यासाठी जबाबदार असलेली एक विशेष संस्था आहे.

स्थापना आणि मुख्यालय:

 * या संघटनेची स्थापना 7 एप्रिल 1948 रोजी झाली.

 * जागतिक आरोग्य संघटनेचे मुख्यालय जिनिव्हा, स्वित्झर्लंड येथे आहे.

उद्देश:

 * जागतिक आरोग्य संघटनेचे मुख्य उद्दिष्ट जगातील सर्व लोकांना शक्य तितके उच्च पातळीचे आरोग्य मिळवून देणे हे आहे.

 * आरोग्य म्हणजे केवळ 'रोगांचा अभाव' असे नसून, त्यात जनतेच्या मानसिक व सामाजिक आरोग्याचा अंतर्भाव होतो.

कार्य:

 * जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) जगभरातील सार्वजनिक आरोग्याशी संबंधित विविध कार्ये करते. त्यातील काही महत्त्वाची कार्ये खालीलप्रमाणे:

   * आरोग्यविषयक धोरणे आणि मानके विकसित करणे.

   * आरोग्यविषयक संशोधन करणे आणि माहिती प्रसारित करणे.

   * सदस्य देशांना आरोग्यविषयक मदत पुरवणे.

   * जागतिक आरोग्य संघटनेच्या घटनेवर संयुक्त राष्ट्रांच्या सर्व 51 देशांनी आणि इतर 10 देशांनी 22 जुलै 1946 रोजी स्वाक्षरी केली. अशाप्रकारे ही संयुक्त राष्ट्रांची पहिली विशेष संस्था बनली.

   * जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) जगभरातील आरोग्य समस्यांवर लक्ष ठेवते आणि साथीच्या रोगांना (साथीचे रोग) प्रतिसाद देते.

   * जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) लोकांना निरोगी जीवनशैली जगण्यासाठी प्रोत्साहित करते.

जागतिक आरोग्य दिन:

 * जागतिक आरोग्य संघटनेच्या स्थापनेची तारीख, 7 एप्रिल हा जागतिक आरोग्य दिन म्हणून साजरा केला जातो.

जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) ही जगातील लोकांच्या आरोग्यासाठी एक महत्त्वाची संस्था आहे.


कॉम्प्युटर माहितीवर आधारित टेस्ट

कॉम्प्युटर MCQ टेस्ट कॉम्प्युटर MCQ टेस्ट 1. CPU च...