राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार

 राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार हा भारतातील क्रीडा क्षेत्रातील सर्वोच्च पुरस्कार आहे. या पुरस्काराची सुरुवात 1991-92 मध्ये झाली. हा पुरस्कार दरवर्षी दिला जातो. भारत सरकारचा 'क्रीडा आणि युवा व्यवहार मंत्रालय' हा पुरस्कार देतो.

राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्काराविषयी काही महत्त्वाची माहिती:

 * उद्देश: ज्या खेळाडूंनी त्यांच्या कामगिरीने क्रीडा क्षेत्रात योगदान दिले आहे आणि सक्रिय क्रीडा कारकीर्दीतून निवृत्त झाल्यानंतरही खेळांना प्रोत्साहन देण्यास योगदान देत आहेत, अशा खेळाडूंना सन्मानित करण्यासाठी हा पुरस्कार देण्यात येतो.

 * पुरस्कार रक्कम: या पुरस्काराच्या विजेत्याला 7.5 लाख रुपये पुरस्कार रक्कम म्हणून मिळतात.

 * पुरस्कार देण्याची प्रक्रिया: हा पुरस्कार दरवर्षी 29 ऑगस्ट रोजी राष्ट्रपती भवनात भारताच्या राष्ट्रपतींद्वारे प्रदान केला जातो.

 * पहिला पुरस्कार: राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार जिंकणारे पहिले व्यक्ती विश्वनाथन आनंद होते.

 * नाव बदलणे: ऑगस्ट 2021 मध्ये, मेजर ध्यानचंद यांच्या सन्मानार्थ राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्काराचे नाव बदलून मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्कार करण्यात आले.

राजीव गांधी खेल रत्न पुरस्काराचे (आता मेजर ध्यानचंद खेल रत्न पुरस्कार) विजेते खालीलप्रमाणे आहेत:

 * विश्वनाथन आनंद (1991-92): बुद्धिबळ

 * गीत सेठी (1992-93): बिलियर्ड्स

 * होमी मोतीवाला आणि पी.के. गर्ग (1993-94): नौकानयन

 * कर्णम मल्लेश्वरी (1994-95): भारोत्तोलन

 * कुंजराणी देवी (1995-96): भारोत्तोलन

 * लिएंडर पेस (1996-97): टेनिस

 * सचिन तेंडुलकर (1997-98): क्रिकेट

 * धनराज पिल्ले (1999-2000): हॉकी

 * पी. गोपीचंद (2000-01): बॅडमिंटन

 * अभिनव बिंद्रा (2001-02): नेमबाजी

 * अंजली भागवत (2002-03): नेमबाजी

 * के.एम. बीनमोल (2002-03): ऍथलेटिक्स

 * अंजू बॉबी जॉर्ज (2003-04): ऍथलेटिक्स

 * राज्यवर्धन सिंग राठोड (2004-05): नेमबाजी

 * पंकज अडवाणी (2005-06): बिलियर्ड्स

 * मानवजित सिंग संधू (2006-07): नेमबाजी

 * महेंद्रसिंग धोनी (2007-08): क्रिकेट

 * एम.सी. मेरी कोम (2009): बॉक्सिंग

 * विजेंदर सिंग (2009): बॉक्सिंग

 * सुशील कुमार (2009): कुस्ती

 * सायना नेहवाल (2009-10): बॅडमिंटन

 * गगन नारंग (2010-11): नेमबाजी

 * विजय कुमार (2011-12): नेमबाजी

 * योगेश्वर दत्त (2011-12): कुस्ती

 * रंजन सोढी (2012-13): नेमबाजी

 * सानिया मिर्झा (2015): टेनिस

 * पी.व्ही. सिंधू (2016): बॅडमिंटन

 * देवेंद्र झाझरिया (2017): पॅरा ऍथलेटिक्स

 * सरदार सिंग (2017): हॉकी

 * विराट कोहली (2018): क्रिकेट

 * मीराबाई चानू (2018): वेटलिफ्टिंग

 * बजरंग पुनिया (2019): कुस्ती

 * दीपा मलिक (2019): पॅरा ऍथलेटिक्स

 * रोहित शर्मा (2020): क्रिकेट

 * मरियप्पन थंगावेलू (2020): पॅरा ऍथलेटिक्स

 * मनिका बत्रा (2020): टेबल टेनिस

 * विनेश फोगट (2020): कुस्ती

 * राणी रामपाल (2020): हॉकी

 * निरज चोप्रा (2021): ऍथलेटिक्स

 * रवि कुमार (2021): कुस्ती

 * लवलीना बोरगोहेन (2021): बॉक्सिंग

 * श्रीजेश पी आर (2021): हॉकी

 * सुनील छेत्री (2021): फुटबॉल

 * मिताली राज (2021): क्रिकेट

 * प्रमोद भगत (2021): पॅरा बॅडमिंटन

 * सुमित अंतिल (2021): पॅरा ऍथलेटिक्स

 * अवनी लेखरा (2021): पॅरा नेमबाजी

 * कृष्णा नागर (2021): 

पॅरा बॅडमिंटन

 * मनीष नरवाल (2021): पॅरा नेमबाजी