राज्यसभा, ज्याला राज्यांची परिषद असेही म्हणतात, हे भारतीय संसदेचे वरिष्ठ सभागृह आहे. त्याची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे:
- कायमस्वरूपी सभागृह: राज्यसभा हे कायमस्वरूपी सभागृह आहे, याचा अर्थ ते कधीही विसर्जित होत नाही. सदस्यांचा कार्यकाळ ६ वर्षांचा असतो आणि दर दोन वर्षांनी एक तृतीयांश सदस्य निवृत्त होतात.
- सदस्य संख्या: राज्यसभेत जास्तीत जास्त २५० सदस्य असू शकतात, त्यापैकी १२ सदस्यांची नियुक्ती भारताचे राष्ट्रपती करतात. हे सदस्य कला, साहित्य, विज्ञान आणि समाजसेवा यांसारख्या क्षेत्रातील तज्ञ असतात. उर्वरित सदस्यांची निवड राज्य आणि केंद्रशासित प्रदेश विधानमंडळाद्वारे केली जाते.
- अध्यक्ष: भारताचे उपराष्ट्रपती राज्यसभेचे पदसिद्ध अध्यक्ष असतात.
- महत्त्व: राज्यसभा राज्यांच्या हिताचे प्रतिनिधित्व करते आणि संघीय रचना टिकवून ठेवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. हे कायद्यांचे पुनरावलोकन करते आणि त्यावर चर्चा करते आणि सरकारला जबाबदार धरते.
- विशेष अधिकार: राज्यसभेला काही विशेष अधिकार देखील आहेत, जसे की राज्य सूचीतील विषयांवर कायदे करण्याचा अधिकार आणि अखिल भारतीय सेवा तयार करण्याचा अधिकार.
राज्यसभा हे भारतीय लोकशाहीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे आणि देशाच्या कारभारात महत्त्वाची भूमिका बजावते.
राज्यसभेविषयी अधिक माहिती:
- राज्यसभेची भूमिका:
- राज्यसभा हे राज्यांचे प्रतिनिधित्व करते. त्यामुळे, राज्यांच्या हिताचे रक्षण करणे ही राज्यसभेची महत्त्वाची जबाबदारी आहे.
- लोकसभेत मंजूर झालेल्या विधेयकांवर विचार करणे आणि आवश्यक असल्यास त्यात बदल सुचवणे, हे राज्यसभेचे कार्य आहे.
- राज्यसभेला काही विशेष अधिकार आहेत, जसे की राज्य सूचीतील विषयांवर कायदे करण्याचा अधिकार आणि अखिल भारतीय सेवा तयार करण्याचा अधिकार.
- राज्यसभेचे सदस्य:
- राज्यसभेचे सदस्य राज्यांच्या विधानसभा सदस्यांद्वारे निवडले जातात.
- राष्ट्रपतींद्वारे नियुक्त केलेले १२ सदस्य कला, साहित्य, विज्ञान आणि समाजसेवा यांसारख्या क्षेत्रातील तज्ञ असतात.
- राज्यसभेच्या सदस्याचा कार्यकाळ 6 वर्षांचा असतो.
- राज्यसभेचे महत्त्व:
- राज्यसभा हे भारतीय लोकशाहीतील एक महत्त्वाचे सभागृह आहे.
- राज्यसभा राज्यांचे हित जपते आणि कायद्यांच्या निर्मितीमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावते.
- राज्यसभेमुळे कायद्यांवर अधिक चर्चा होते व ते अधिक परिपक्व होतात.
- राज्यसभेचे कामकाज:
- राज्यसभेचे कामकाज हे संसदेच्या नियमांनुसार चालते.
- राज्यसभेत विविध विषयांवर चर्चा होते आणि प्रश्न विचारले जातात.
- राज्यसभेत विधेयके मंजूर करण्यासाठी सदस्यांचे मतदान घेतले जाते.
No comments:
Post a Comment