मूळ संख्या

 मूळ संख्या (Prime Numbers)

मूळ संख्या म्हणजे १ पेक्षा मोठी अशी नैसर्गिक संख्या, जिच्या फक्त दोन धन विभाजक असतात, १ आणि ती संख्या स्वतः.

मूळ संख्यांची काही उदाहरणे:

 * २, ३, ५, ७, ११, १३, १७, १९, २३, २९, ३१, ३७, ४१, ४३, ४७, ५३, ५९, ६१, ६७, ७१, ७३, ७९, ८३, ८९, ९७...

मूळ संख्यांबद्दल काही महत्त्वाचे मुद्दे:

 * २ ही एकमेव सम मूळ संख्या आहे.

 * १ ही मूळ संख्या नाही, कारण तिला फक्त एकच विभाजक आहे.

 * मूळ संख्या अनंत आहेत.

 * मूळ संख्या गणित आणि क्रिप्टोग्राफीमध्ये (cryptography) महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.

 * १ ते १०० मध्ये एकूण २५ मूळ संख्या आहेत.

मूळ संख्या कशा ओळखायच्या?

 * एखादी संख्या मूळ आहे की नाही हे तपासण्यासाठी, आपण तिला २ पासून सुरू करून त्या संख्येच्या वर्गमूळापर्यंतच्या प्रत्येक संख्येने भागून पाहू शकतो.

 * जर ती संख्या कोणत्याही संख्येने पूर्णपणे विभाज्य नसेल, तर ती मूळ संख्या आहे.

मूळ संख्यांचे उपयोग:

 * क्रिप्टोग्राफीमध्ये (cryptography) मूळ संख्यांचा उपयोग मोठ्या प्रमाणावर होतो.

 * संगणक विज्ञानामध्ये (computer science) hash tables आणि random number generators मध्ये मूळ संख्या वापरल्या जातात.

 * संख्या सिद्धांत (number theory) या गणितीय शाखेत मूळ संख्यांचा अभ्यास केला जातो.